De belangrijkste resultaten

Wij dragen bij aan het op een kwalitatief goede wijze besturen van onze gemeente.
Ook in 2017 hebben we gezorgd voor objectieve, betrouwbare en bruikbare maatschappelijke informatie en kennis over stad, wijken en effecten van beleid, met als doel een betere beleidsontwikkeling en beleidsuitvoering, maar ook een betere dienstverlening. Onderzoek en Statistiek heeft in het afgelopen jaar een tal van onderzoeken gedaan en daarmee alle programma’s in de stadsbegroting van actuele en relevante informatie voorzien. De Stads- en Wijkmonitor en Stadscentrummonitor zijn en blijven daarbij de eerste vindplaats voor meer (onderzoeks)informatie over de programma’s en thema’s. Deze onderzoeken stonden aan de basis van ons bestuurlijk besluitvormingsproces.

We bevorderen een algemene communicatiestrategie en voeren deze uit.
We hebben de Nijmeegse inwoners ook in 2017 tijdig en helder over de besluitvorming van ons bestuur geïnformeerd. Onze besluitvorming was open en transparant. Slechts in uitzonderlijke gevallen, wanneer een openbare besluitvorming de belangen van de gemeente zou schaden, hebben we op basis van de wetgeving een beperkt aantal niet openbare besluiten genomen. In het afgelopen jaar hebben we meer gebruik gemaakt van social media als een communicatie- en contactmiddel. In 2017 zijn we gestart met een wekelijkse gemeentelijke nieuwsbrief die digitaal breed in de stad wordt verspreid. Daarnaast hebben we in de tweede helft van het jaar de volledig vernieuwde gemeentelijke website in gebruik genomen. Deze website is vanuit het perspectief van de inwoners opgebouwd, waarbij vrijwel alle teksten zeer goed leesbaar en begrijpelijk zijn opgesteld.

Ons College staat voor de kracht van de stad en de eigen inbreng en initiatieven van inwoners, ondernemers en organisaties. Vanuit onze visie brengen we het sociale en ondernemende profiel van de stad, onze groene en duurzaamheidsambities en het ‘Nijmegengevoel’ bij elkaar. Nijmegenaren krijgen de ruimte om met initiatieven te komen voor hun buurt, vereniging of ander netwerk. We zoeken synergie door een goede samenwerking met onze partners. We werken vanuit de drie thema’s: duurzaamheid, sociaal en ondernemend.

Een overheid die zich richt op haar kerntaken heeft kwalitatief hoogwaardige medewerkers nodig, die vanuit een veranderende rolverdeling de taak van regisseur in beleid en uitvoering naar behoren kunnen vervullen. We ‘bouwen en onderhouden’ de stad met behulp van onze medewerkers. Zij vormen het ‘kapitaal’ van onze organisatie.

We hebben daarom onze organisatie verder doorontwikkeld. We hebben ons daarbij gericht op samenwerken, efficiëntie en eigen verantwoordelijkheid aan de hand van de principes Slim, Slank en Soepel. Met onze slogan Eenheid van Beleid en het streven naar minder verkokering hebben we in 2017 de organisatieontwikkeling verder doorgezet om te komen tot een soepele en resultaatgerichte organisatie met korte lijnen. Deze aanpak zal in 2018 worden afgerond.

Om sneller te kunnen inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen en complexe dynamische opgaven hebben we ons nieuwe personeelsinstrument ‘Oversteek’ gemeente breed uitgerold. We spelen hiermee in op de flexibilisering van de arbeidsmarkt en vergroten hiermee de mobiliteit van onze medewerkers. Tevens is daarbij onderzoek gedaan naar een coaching netwerk om een bijdrage te leveren aan talentmanagement. Een pilot met interne coaches start in 2018.
Door de invoering van ons vitaliteitsbeleid, het trainee-programma en het Generatiepact bevorderen we de duurzame inzetbaarheid van ons personeel en de instroom van jongeren.

De veranderende omgeving en opgaven voor de organisatie vragen om een strategische personeelsplanning (SPP). Er is een eerste voorlopige analyse en ambitie op een organisatie brede SPP voor gemeente Nijmegen gemaakt.  We hebben via een cursustraject adviseurs meer kennis  laten vergaren over organisatie- en veranderkunde.

We zetten in op een diverse en inclusieve organisatie door het ondertekenen van het Charter Diversiteit en onze ambities vast te leggen in de startnotitie Diversiteit voor een sociale en slimme organisatie die goed presteert. Verder geven we uitvoering aan de banenafspraak. Met dit laatste willen we arbeid bieden aan mensen met inzet naar vermogen, zoals mensen met een functionele arbeidsbeperking.

De Waarderingskamer heeft aan ons op 22 december 2016 een goedkeurende verklaring afgegeven, zodat de waarde-beschikkingen over het belastingjaar 2017 afgegeven konden worden. Wij hebben eind februari 2017 93,5% van de WOZ-beschikkingen/gecombineerde belastingaanslagen over 2017 verzonden. Op 31-12-2017 was dit 99,2%.
In het kader van de herwaardering WOZ 2017 zijn er 134.820 WOZ-beschikkingen afgegeven.  Naar aanleiding van deze beschikkingen is er tegen 2.013 WOZ beschikkingen een bezwaarschrift ingediend (exclusief ambtshalve). Procentueel uitgedrukt is er tegen 1,4% van de opgelegde beschikkingen bezwaar ingediend. Van deze bezwaren is 18% geheel of gedeeltelijk gegrond verklaard. Wij zijn in staat geweest om 95% van de WOZ bezwaren in 2017 af te handelen.

Met twee grote popconcerten en een wederom succesvol verlopen Vierdaagse, zijn er in 2017 weer spraakmakende grootse evenementen in Nijmegen georganiseerd. Naast de vele succesvolle terugkomende evenementen, zien we ook dat de evenementenkalender dynamisch is. Er zijn nieuwe ontwikkelingen die inspelen op de veranderende behoefte van het publiek. De marktwerking van evenementen zorgt ervoor dat ieder jaar een mooie invulling van de evenementenkalender wordt gerealiseerd dat het publiek aanspreekt. Na het kroonjaar 2016 zien meer Nederlanders Nijmegen als evenementenstad: 34% in 2015 en 48% in 2017. Opvallend hierin is dat de Vierdaagse weer een groei heeft doorgemaakt als belangrijkste beeldbepaler van het Nijmeegse imago. De Vierdaagse zorgt voor een enorme media exposure en een economische impuls van meer dan € 40mln in de (binnen)stad. Daarnaast krijgen zowel de Internationele Vierdaagse marsen als de Vierdaagsefeesten een hoge beoordeling, respectievelijk een 8,3 en 8,2.

Samen met de gemeente Arnhem, de Provincie en de culturele instellingen uit beide gemeenten is eind 2017 afgesproken intensiever te gaan samenwerken met elkaar. Beide steden hebben een eigen cultureel profiel dat elkaar aanvult. Arnhem is de stad van cultuurmakers, waar enkele topinstellingen zijn gehuisvest op het gebied van theater, dans, klassieke muziek en talenten. Nijmegen is de stad van presentatie met (internationale) evenementen en (landelijke) festivals op het gebied van popmuziek, film en literatuur. De uitdaging is nu om niet alleen binnen een project samen te werken, maar ook structureel samen te werken aan gezamenlijke producties en de afstemming van programmering. Om dat te realiseren wordt voor de komende twee jaar een procesbegeleider aangesteld. Meer informatie is te vinden in het rapport 'Culturele samenwerking in de stedelijke regio Arnhem Nijmegen'.

Met ruim 600.000 bezoekers aan de culturele podia zijn de aantallen nagenoeg gelijk aan vorig jaar. Per podium zijn er verschillen. Zo stijgen de aantallen bij LUX (+2%) en het Lindenbergtheater (+5%), maar is er een daling bij Schouwburg en Vereeniging (-8%) en Doornroosje (-4%). Naast de culturele podia bezoeken zo'n 375.000 mensen de hoofdvestiging van de bibliotheek aan het Mariënburgplein, waar ook nog eens 27.000 mensen het Huis van de Geschiedenis bezoeken en 5.000 mensen enige tijd doorbrengen in het archief. Het kortefilmfestival Go short trekt in het eerste weekend van april voor nog eens 15.000 bezoekers. Het Mariënburgplein biedt een mooie mix van cultuur, cultuurhistorie en evenementen en trekt daarmee meer van de helft van het aantal culturele bezoekjes aan de binnenstad.

In 2017 is het boek ‘De Stevenskerk, spiegel van Nijmegen verschenen’. Het boek is het gevolg van de restauratie van 2013-2015 en is op initiatief van de gemeente en de Stichting Stevenskerk tot stand gekomen. Het boek is het eerste overzicht van de geschiedenis en bouwgeschiedenis van de kerk, onder meer op basis van nieuw onderzoek in het kader van de afgelopen restauratie. Het boek krijgt juichende recensies.  

Nijmegen maakte samen met de gemeentes Wijchen en Heumen de fietsroute ‘Luxe achter de Limes (Romeinse grens). Bij de route horen een informatieboekje, informatieborden,  filmpjes, een gratis app en een zitbank langs de route. De app laat kinderen (en volwassenen) op een ‘gaming’ manier kennis maken met de Romeinse tijd.  De route komt langs het Honig-complex, waar ooit een groot Romeins badhuis was. Een bijzonder vormgegeven zitbank duidt de geschiedenis van deze plek. De bank refereert aan de functie van het badhuis als plek van ontmoeting, maar nodigt ook uit tot moderne communicatie via social media.  De bank is namelijk voorzien van zonnecellen en een accu om smartphones op te laden. Op de bank staat een verwijzing naar dit alles:  LVMINE PERFVNDARIS, ‘moge je baden in licht’.

We zijn doorgegaan met de profilering van Nijmegen als oudste stad en kennisstad. Op basis van de uitgevoerde imago-onderzoeken hebben we het speerpunt Oudste stad aangescherpt en de doelgroepen nader uitgewerkt. Rond het concert van Robbie Williams hebben we met ondernemers in de stad, RBT KAN en Staatsbosbeheer een persreis georganiseerd, die leidde tot goede pers in landelijke bladen, zoals VRIJ-magazine, VIVA, Beau Monde en blogs. Vanwege het succes willen we meer persreizen organiseren.
Samen met RBT KAN, Huis voor de Binnenstad, Stichting Zomerhoofdstad en Cultuur Netwerk Nijmegen hebben we een start gemaakt met de bouw van een gezamenlijke bezoekerswebsite, zodat Nijmegen zich ook online kan presenteren. De site gaat in 2018 in de lucht.

Het  Huis van de Nijmeegse Geschiedenis heeft in 2017 maar liefst  27.677 bezoekers mogen ontvangen, onder wie veel studenten en scholieren. Op verzoek van het Huis heeft een aantal Masterstudenten Geschiedenis van de Radboud Universiteit onderzoek gedaan in Wolfskuil en het Willemskwartier. De studenten spraken met mensen in de wijk en gaven de inhoud van hun gesprekken terug aan de bewoners via magazines.  Deze magazines zijn in de wijken gepresenteerd en uitgedeeld. Bewoners waren zeer enthousiast en de voorraad magazines was snel op.

Voor Museum het Valkhof (MHV)  begon 2017 slecht. Er was een bestuurlijke crisis en er dreigde een enorm liquiditeitstekort. Twee onderzoeken (Berenschot en Cultuur+Ondernemen) hebben in het eerste kwartaal de situatie geanalyseerde en aanbevelingen gedaan om MHV weer op orde te krijgen. De rest van het jaar stond in het teken van het orde brengen van de organisatie en het uitzetten van een nieuwe koers. Er zijn veel stappen gezet. Zo is er hard gewerkt om de basis weer op orde te krijgen, met name op het gebied van bedrijfsvoering. Er is een nieuwe raad van toezicht aangetreden, een koers uitgezet en de benoeming van een nieuwe directeur is voorbereid. Het aantal bezoekers aan MHV kent in 2017 een dip. Slechts 70.000 bezoekers bezochten een tentoonstelling in het MHV. Met de nieuwe koers zet MHV in op een stedelijk museum voor geschiedenis en kunst met nationale allure en verwacht hiermee meer dan 100.000 bezoekers te trekken.

Op 17 oktober 2017 werd de nieuwe website van het Regionaal Archief gelanceerd.  Zowel de inhoud als de vormgeving werden compleet vernieuwd. Bij de  totstandkoming  is nadrukkelijk rekening gehouden met de vindbaarheid van informatie voor onze verschillende groepen bezoekers. De opzet en de vormgeving van de website sluiten nauw aan bij de nieuwe gemeentelijke website. Er wordt gewerkt met toptaken, zodat de digitale bezoeker gemakkelijk en snel bij de juiste informatie terecht komt. Daarnaast hebben nieuwsberichten, blogs en actualiteiten een prominente plaats gekregen op de site en zijn links aangebracht naar websites van de Historische Atlas, Geschiedenislokaal024 en het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis. De nieuwe website voldoet aan de nieuwe webrichtlijnen omtrent toegankelijkheid. De overzichtelijke en frisse uitstraling van de website, aangevuld met historische sfeerbeelden, oogst veel lof bij bezoekers en externe professionals. Wij zijn erg tevreden met het resultaat.

Ons erfgoed doet het goed bij de bezoekers. Nieuw in 2017  was de regelmatige openstelling van de historische kelders in het stadhuis. Dit gebeurde in samenwerking met het Gilde en de Stichting de Torendag. In het Open Monumentendagweekend telden we ca. 14.000 bezoeken aan de Nijmeegse monumenten. De publieksenquête gaf het evenement  een rapportcijfer 7,98. Ook het 024geschiedenis weekend met als thema ‘Geluk’ trok veel enthousiaste bezoekers. De gemeente Nijmegen organiseert dit en draagt samen met 30 Nijmeegse erfgoedverenigingen bij aan een gevarieerd programma voor jong en oud.

We hebben in 2017 een merkenanalyse laten uitvoeren. Hieruit is gebleken dat Nijmegen op nationaal niveau een sterk stadsmerk is (7^e plaats ranglijst sterkste stedenmerken), sterker dan in 2015. Nijmegen heeft een evenwichtige, sympathieke, actieve, opgewekte en zachte uitstraling. Een prettige sfeer, een goed aanbod om te winkelen & uit te gaan worden vaak genoemd. Verder staat Nijmegen bekend om haar prachtige natuurlandschap en de vele recreatiemogelijkheden die dit biedt.  Nijmegen heeft zich als gevolg van het evenementenjaar 2016, versterkt als evenementenstad. Het museum- en podiumaanbod zijn aandachtspunten. Als we meer bezoekers naar Nijmegen willen trekken, wordt aanbevolen om het aanbod te verbeteren.

Dit jaar hebben twee keer zoveel amateurorganisaties een subsidie aangevraagd voor een activiteit in 2018. Via de amateursubsidieregeling kan voor een optreden of andere openbaar toegankelijke activiteit een subsidie aangevraagd worden van maximaal € 2.000. Door inzet van een social media campagne is het gelukt om het aantal aanvragen te verdubbelen! Onder de aanvragers zitten zangkoren, toneelverenigingen studentenamateurverenigingen en optredens van hafabra's. De grote belangstelling heeft ons positief verrast en we hopen deze trend door te zetten naar 2018 en verder.

Toelichting
In het algemeen bezochten meer dan 173.000 inwoners de Stadswinkel. Voornamelijk voor burgerzaken, maar er waren ook bezoekers voor parkeren, het OndernemersPunt, gevonden en verloren voorwerpen en bezoekers met een vraag over inkomensondersteuning.  Op Facebook en Twitter verschenen meer dan 17.000 berichten en vragen over de gemeentelijke dienstverlening. Hiervan waren 6.000 berichten gerelateerd aan de Vierdaagse. Meer dan 230.000 telefoontjes kwamen binnen via 14024. Daarnaast zijn vele vragen die per e-mail of via een brief binnenkomen. Totaal ontvingen we 99 klachten over de dienstverlening burgerzaken. In 2016 waren dit er 91. Ruim 75% gaat over het ervaren van onzorgvuldigheid door de klager (o.a. procesgang, organisatie als geheel, gemis aan informatie, afhandelingstermijn). Deze categorieën vormen jaarlijks de hoofdmoot van de ingekomen klachten.

Verklaring verschillen:

• Er was een verwachte stijging in de aanvragen van reisdocumenten en rijbewijzen;  
• Buitenlandse brondocumenten werden extra gecontroleerd. Dit om fraude tegen te gaan;
• Meer tijdelijke werknemers, met name uit Oost-Europa, vroegen een burgerservicenummer aan in Nijmegen (Register Niet-Ingezetenen). De stijging werd veroorzaakt door een aantrekkende economie en een hoger salaris in Nederland. In Nijmegen kon en kan men snel terecht en dit gegeven trok en trekt ook meer klanten aan;
• Er komen minder klanten voor een parkeervergunning, omdat de aanvraag ook digitaal kan;
• De telefonische vragen vertonen een lichte daling;  
• Binnen de huwelijksceremonie tekent zich een verschuiving af naar een voorkeur voor een korte ceremonie in de Stadswinkel. Het Stadhuis is voor deze korte ceremonie minder populair. In meerderheid ervoeren paren de organisatie rondom huwelijk/partnerschapsregistratie als zeer positief.

De Landelijke Aanpak Adreskwaliteit leverde 821 signalen op, waarvan er 319 nader onderzocht moesten worden.
Uiteindelijk zijn er 28 adressen waar de Basisregistratie Personen in overeenstemming werd gebracht met de werkelijkheid.

• We namen deel aan de landelijke pilot aanvraag  Nederlanderschap. Het is de bedoeling dat deze aanvraag zoveel als mogelijk digitaal gaat verlopen. Deze pilot loopt nog tot in 2018 door.
• Voor de eerste inschrijving buitenlandse studenten zijn de gegevens geautomatiseerd ingelezen. Het is nu nog niet mogelijk deze aanvraag volledig te digitaliseren.  
• De digitale verhuisaangifte is in april live gegaan (zowel verhuizingen binnen Nijmegen als mensen die zich in Nijmegen vestigen).
• De drie processen (eerste inschrijving, hervestiging en brondocumenten) zijn doorgelicht op overbodigheden. Ook is de archivering gedigitaliseerd.

Voor het opvangen van de zomerpiek reisdocumenten organiseerden we in 2017 vijf extra koopavonden. Totaal kwamen 553 klanten op afspraak.

Diverse wetten schrijven een kwaliteitscontrole voor op een aantal onderdelen burgerzaken.
1. De Paspoortwet schrijft jaarlijks een zelfevaluatie voor rondom de beveiliging van de reisdocumenten. Met een ruime score van 98% is het resultaat van deze evaluatie goed.
2. Op grond van de Wet basisregistratie personen is iedere gemeente verplicht om jaarlijks een onderzoek uit te voeren naar de inrichting, de werking en de beveiliging van de basisregistratie, alsmede de verwerking. Nijmegen scoorde 94,7% .
3. Gemeenten met een RNI loket zijn jaarlijks verplicht een zelfevaluatie uit te voeren. Het resultaat is een voldoende (score 90% tot 95% van de maximaal te behalen score).

De aanbevelingen die zijn gedaan zijn van technische en procesmatige aard.

De nieuwe website nijmegen.nl is op 2 november 2017 live gegaan en is ingericht op basis van de gemeentelijke producten en diensten die voor de websitebezoekers belangrijk zijn. Er wordt continue gemonitord voor welke producten of diensten de meeste bezoekers naar de website komen. Die zogeheten toptaken krijgen telkens op de homepage de meeste aandacht.

De Tweede Kamerverkiezing vond plaats op 15 maart. Van de 141.350 kiesgerechtigden was het opkomstpercentage 78,5%.

West Krijgt Groene Buffer
In 2012 heeft de Raad de motie ’West Krijgt Groene Buffer’ aangenomen. Deze motie is ingediend omdat bewoners van de wijken langs de Energieweg en de Neerbosscheweg zich zorgen maken over het geluid en de luchtkwaliteit langs deze wegen na opening van de Oversteek. In deze motie staat dat het geluid en de luchtkwaliteit bij de wijken langs de Energieweg en de Neerbosscheweg ten minste vijf jaar moet worden gemonitord. Als de geluidbelasting of de luchtkwaliteit verslechtert stelt de Raad een miljoen euro beschikbaar voor aanvullende geluidsreducerende maatregelen. Dit geld is gestort in een ‘groenfonds’. Als aanvullende maatregelen niet nodig zijn kan het geld worden gebruikt voor groen. Met de werkgroep ’West Wil Groene Buffer’ hebben we afspraken gemaakt over de wijze van monitoren en in 2017 blijkt er sprake te zijn van een toename van het verkeerslawaai boven de afgesproken norm.

In 2017 hebben we intensief overleg gehad met bewoners van de wijken langs de Energieweg en de Neerbosscheweg hoe het groenfonds ingezet wordt. De werkgroep uitvoering motie (Wum), bestaande uit wijkbewoners en ambtenaren van de gemeente, bereidt een raadsvoorstel voor waarin staat welke maatregelen zij wil treffen. Dit voorstel wordt begin 2018 aan de raad voorgelegd.

Nieuw Maatregelprogramma luchtkwaliteit
Het Maatregelprogramma luchtkwaliteit 2018 t/m 2022 hebben wij in december 2017 vastgesteld. Met de uitvoering van dit nieuwe programma willen wij in 2022 voldoen aan de roetreductienorm en de luchtkwaliteit gezonder maken voor onze inwoners. Ook het onderzoeken van de maatregel milieuzone is in dit programma opgenomen. Daarbij verwachten wij van de maatregelen een spin-off van positieve effecten op andere luchtverontreinigende stoffen zoals fijn stof (PM20) en stikstofdioxide (NO2).
Voor een effectief maatregelprogramma zetten we breed in op alle bronnen van luchtverontreiniging. Deze bronnen zijn huishoudens, scheepvaart, industrie en wegverkeer. Door een brede inzet werken we niet alleen aan reductie van roet en gezonde lucht maar ook aan een goede leefomgevingskwaliteit voor gezonde inwoners.
Kronenburger Forum neemt initiatief Gebiedsvisie TPN-West
In het Kronenburger Forum worden leefomgevingsvraagstukken met bedrijven, bewoners en milieuorganisaties besproken. Op initiatief van het Kronenburger Forum zijn gemeenten Nijmegen en Beuningen in 2017 samen met het forum van start gegaan met het opstellen van een gebiedsvisie voor het industrieterrein TPN-West.

Stadswarmte
Het warmtenet levert warmte vanuit de ARN naar de nieuwbouw in Waalsprong en Waalfront. Hiermee worden deze twee wijken aardgasvrije wijken. Naast nieuwbouw kan het warmtenet een grote bijdrage leveren aan het aardgasvrij maken van de bestaande stad. De potentie van de warmtevraag hebben we in kaart gebracht en ook de globale ligging van het hoofdnet. Het stationsgebied heeft een Warmteplan gekregen waarmee voor nieuwbouw en grootschalige renovatie een duurzame warmtevoorziening voorgeschreven wordt. Er wordt onderzocht in de Wolfskuil en Winkelsteeg of het haalbaar is om lokale warmtebronnen te plaatsen om een kleinschalig lokaal warmtenet te realiseren. Als voorbereiding op de warmtetransitie wordt komend jaar een Warmtevisie opgesteld die aangeeft welke oplossingen er bestaan om aardgasvrij te worden en voor welk type woning welke optie geschikt is.

Aardgasvrije wijken
In 2017 is een drietal wijken aangewezen als pilotwijk om ervaring op te doen met het proces om te komen tot aardgasvrije wijken. Met de wijk Hengstdal is een aanvang gemaakt. Het bewonersinitiatief Duurzaam Hengstdal neemt een actieve rol in. Meerdere bewoners hebben zich aangemeld om deel te nemen aan het proces. Bewonersavonden in de wijken Bottendaal en Zwanenveld zijn in voorbereiding.
De wijk Hengstdal maakt tevens deel uit van de ’Wijk van de Toekomst’ in het kader van het Gelders Energieakkoord. Hiervoor is een provinciale subsidie verkregen om het wijkinitiatief procesmatig te ondersteunen. Met inbreng van de wijk Hengstdal hebben wij de Green Deal Aardgasvrije Wijken ondertekend. In het samenwerkingsverband vanuit de Green Deal worden o.a. oplossingen gezocht voor financieringsvraagstukken. De uitvoering van deze Green Deal valt in 2018. Het loket Duurzaam Wonen wordt zowel fysiek als digitaal steeds beter bezocht en speelt een actieve rol ik de wijkaanpakken en Green Deal activiteiten.

Regionale Routekaart Energietransitie
Veel afwegingen bij de energietransitie worden op regionale schaal opgepakt. De behoefte aan een regionale Routekaart is dan ook groot bij bedrijven, ontwikkelaars en woningcorporaties. Samen met 19 regiogemeenten en de provincie hebben we daarom een start gemaakt met een gezamenlijke Routekaart Energietransitie. Met het doel om in 2050 gezamenlijk energieneutreaal te zijn staan we nog aan het begin. Nijmegen heeft de regio nodig, zeker als het gaat om bronnen als warmte (bv geothermie) en wind.

 Een groot succes in 2017 was het afsluiten van een gezamenlijk contract voor de levering van duurzame elektriciteit. Samen met 16 gemeenten uit de regio Arnhem-Nijmegen kopen wij vanaf 2018 gezamenlijk duurzame elektriciteit in voor de verlichting van straten, gemeentehuizen, wijkcentra en sporthallen.
In 2017 hebben we gewerkt aan deze ambitieuze aanbesteding, met als unieke eis dat de stroom opgewekt wordt uit duurzame energiebronnen en dat deze binnen vijf jaar volledig afkomstig zijn uit de eigen regio.

Met de provincie Gelderland, gemeente Arnhem en regiogemeenten hebben we een Investeringsagenda Arnhem Nijmegen opgesteld, waarbij in de regel 50% wordt bijgedragen in de kosten van de projecten. Nijmegen kan daarmee onder meer Green Capital organiseren, onderzoeken voor uitbreiding warmtenet financieren en met de regiogemeenten en provincie een Routekaart voor de Energietransitie uitwerken.

De Nijmegen European Green Capital organisatie heeft in 2017 in de volle breedte de organisatie van het Green Capital jaar 2018 aangepakt. De nadruk heeft daarbij gelegen op de projectorganisatie, het opstarten van de uitvoeringsorganisatie, het realiseren van communicatiemiddelen en de Groene Routes, ondersteuning van de Green Capital Challenges, het uitbouwen van het Green Capital netwerk - zowel regionaal, als nationaal en internationaal - én het verwerven van aanvullende fondsen. Ook is volop gewerkt aan organisatie van het openingsevent de Wondertuin en de handover ceremony, die in het derde weekend van 2018 plaatsvonden. Het bezoekerscentrum op de kop van Kelfkensbosplein is in februari 2018 geopend.

Power2Nijmegen bestond dit jaar vijf jaar. In 2012 is Power2Nijmegen opgestart met 190 stakeholders uit Nijmegen om de stad te betrekken bij de energietransitie. De gemeente Nijmegen heeft de ambitie om in 2045 energieneutraal te zijn, wat betekent dat we binnen onze gemeentegrenzen evenveel energie opwekken als we gebruiken. Op dit moment zijn er zo’n 500 mensen en organisaties aangesloten bij Power2Nijmegen en hebben we ruim 50 projecten ondersteund op het gebied van duurzame energie en energiebesparing. We helpen projecten met onder andere financiering, subsidiescans, verbindingen leggen en een podium bieden.

Circulair Inkopen Award 2017
We hebben een Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen opgesteld en zijn gestart met de uitvoering daarvan. Circulair inkopen maakt hier onderdeel van uit. Vanwege onze eerste ervaringen met circulair inkopen zijn we beloond met de Circulair Inkopen Award 2017. Een concreet voorbeeld van een van onze successen is het standaard eisen van circulair beton bij alle aanbestedingen voor bestrating in de openbare ruimte.

Circulaire economie
Voor het Rijk van Nijmegen met MARN gemeenten, Dar en ARN hebben we een ambitiedocument ’Rijk van Nijmegen Circulair’ vastgesteld. Daarnaast is een procesregisseur aangesteld om de sectoren Maakindustrie, Zorg, Bouw en Afvalbedrijven te ondersteunen. Met de ODRN zijn afspraken gemaakt hoe om te gaan met belemmerende afvalregels voor de circulaire economie (uitvoering van de motie ’Regelarm Ondernemend Nijmeegs’ Domein). In 2017 is de voorbereiding van de verwerkingsinstallatie van incontinentiemateriaal bij ARN B.V. succesvol doorlopen. Verder helpt de Rabobank in Rijk van Nijmegen en Regio Arnhem de circa twintig belangrijkste initiatieven in de regio met financiering.

Ook in 2017 stond onze aanpak "Groen Verbindt" hierbij centraal, waarbij we bewoners en ondernemers uitdagen en faciliteren om bij te dragen aan het groen in de wijken. Bovendien financierden we groene projecten vanuit het krediet voor woonmilieuverbetering.

Er is in 2017 een mooi aantal Groen-Verbindt-projecten uitgevoerd, de helft via onze wijkregisseurs, de andere helft via directe bijdragen aan groepen in onze stad.  Het voert te ver om alle projecten de revue te laten passeren. We noemen er enkele:
Aan de Corduwenerstraat, Jan de Wittstraat en op de hoek van Dennenstraat met Kerkstraat en in Hatert is op verzoek van en in overleg met omwonenden groen heringericht, opgeknapt  of toegevoegd. In Hatert is een ontmoetingsplek in het groen gerealiseerd. Bovendien is in het kader van ons rioleringsplan samen met bewoners van de Corduwenerstraat in hun laaggelegen achtertuinen een gezamenlijke oplossing gecreëerd voor regenwateroverlast.
In Nijmegen Noord zijn bloemrijke bijenlinten aangelegd, en in de Marikenstraat is een (bescheiden) bijdrage geleverd voor de flower baskets, in de Sint Thomashof is een haag ingeplant om het zicht op de horecacontainers weg te nemen.
Ook in 2017 hebben nieuwe inwoners van Nijmegen Noord een fruitboom voor in de eigen tuin aangeboden gekregen vanuit Stichting Co-Bomen.
In De Goffert hebben medewerkers van Driestroom, Kinderboerderij De Goffert  en kinderen van BSO de Hazesprong 50.000 bloembolletjes in de grond gestopt, in enkele stroken langs de bosrand. We droegen financieel bij aan de nationale en drukbezochte Zadenbeurs (Vasim) en aan een monografie over Park Brakkenstein, die komende lente in de boekhandel verschijnt.

Het vervallen populierenbos aan de Streekweg is voor de helft gerooid en vervangen door een soortenrijke bosaanplant, ook voor de dassen die er hun burcht hebben; belendend is een boomgaard met poel aangelegd.

Het gaat goed met het vestigingsklimaat in onze stad. Uit de monitor Vestigingsklimaat blijkt dat ondernemers en instellingen positief zijn over het vestigingsklimaat in Nijmegen: We zien de aantrekkende economie ook terug in de stad: er wordt weer veel gebouwd en geïnvesteerd, nieuwe bedrijven vestigen zich en ( ook bestaande bedrijven durven weer te investeren en breiden uit. In 2017 verkochten we 2,7 ha bedrijventerrein. Er zit weer beweging in de kantorenmarkt, dit blijkt o.a. uit de afnemende leegstandscijfers. Het beschikbare kantorenaanbod bedraagt aan begin van 2018 in totaal 66.550 m2. Dit betekent een daling van maar liefst 12% ten aanzien van dezelfde periode vorig jaar. Vooral in het centrum zien we gunstige ontwikkelingen. Het aanbod van beschikbare kantoorruimte in het centrum daalde naar slechts 2.150 m2. Een daling van 89% ten aanzien van de piek in 2015. (bron: Dynamis, Sprekende Cijfers Kantorenmarkt 2018).

Een belangrijk resultaat in 2017 is de vaststelling van het Regionaal Programma Werklocaties (RPW), dat is opgesteld in samenwerking tussen 19 gemeenten in de regio Arnhem – Nijmegen.. Het RPW bevat de keuzes die de gemeenten in de regio Arnhem-Nijmegen maken voor het in balans brengen van vraag en aanbod naar werklocatiesHet college van Gedeputeerde Staten van de Provincie Gelderland heeft het RPW in februari 2018 vastgesteld. Vanaf nu geldt het als regionaal toetsingskader voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen van bedrijventerreinen, kantoren en perifere detailhandel.. Voor de Nijmeegse werklocaties pakken de regionale programmeringsafspraken gunstig uit: geen enkele Nijmeegse planologisch harde werklocatie is op “voorzienbaar” gezet. Voor een tweetal nieuwe ontwikkelingen is definitief duidelijkheid gekomen: zo wordt  er 20.000 m2 bvo marktruimte in Ressen voor een solitaire bouw- en tuinmarkt mogelijk gemaakt en is de kantorenlocatie bij station Lent voor maximaal 5.000 m2 BVO gehonoreerd.

In 2017 is ook een procesregisseur Circulaire Economie aangesteld. Deze procesregisseur zorgt voor verbinding in de regio en focust zich op de thema's maakindustrie, zorg, bouw en afval & energie. In 2017 zijn verschillende initiatieven en icoonprojecten aangejaagd en opgestart in samenwerking met regionale bedrijven.

In 2016 heeft de gemeente Nijmegen, in samenwerking met de gemeente Arnhem en de provincie Gelderland, een bestuursakkoord gesloten waarin voor de komende 10 jaar afspraken zijn gemaakt over regionale investeringen om de ruimtelijk-economische ontwikkeling te versterken. Er zijn gezamenlijke ambities en goed gekozen programmalijnen geformuleerd, gericht op onze sterke punten: economische ontwikkeling en innovatie op de terreinen Health en Energy en de betreffende kennislocaties ('hotspots'), de bruisende binnensteden van Arnhem en Nijmegen en slimme duurzaamheid. In 2017 heeft dit geleid tot een totaal bijna € 60 miljoen aan realiseerde investeringen in de provincie Gelderland, waarvan bijna € 39 miljoen komt van regionale overheden. Een deel van deze investeringen heeft rechtstreeks betrekking op Nijmeegse projecten die directe te relateren zijn aan economie en werk. Voorbeelden zijn de start van Briskr en de transformatie van verschillende straten gericht op het realiseren van een aantrekkelijke economische binnenstad (Bloemerstraat, Hertogstraat). Voor 2018 is voor € 23 miljoen aan nieuwe investeringen voorbereid.

Naast deze projecten zijn er ook veel initiatieven en ontwikkelingen die niet in de investeringsagenda terugkomen, maar die wel bijdragen aan dezelfde doelen en ambities. Zowel op het gebied van energietransitie, de hotspots energy, high tech en health als in de binnensteden zijn in 2017 verschillende investeringen gedaan.

The Economic Board is een belangrijke stakeholder in deze ontwikkelingen. In het derde jaar dat zij bestaat, werkt The Economic Board verder aan haar missie: "In 2025 is de regio Arnhem - Nijmegen, met Wageningen the place to be voor Food, Health, Energy en de cross-overs daartussen". Dit gebeurt door projecten aan te jagen, goede initiatieven op de drie thema’s aan elkaar te verbinden en de regionale sterktes uit te dragen.

De gemeente Nijmegen neemt tenslotte deel in de Stichting RvN@. Nijmegen draagt via dit platform bij het ondersteunen van projecten die bijdragen aan de sociaal-economische ontwikkeling van de regio. In RvN@ slaan zes partijen de handen ineen om samen het regionale kenniscentrum te worden voor werkzoekenden, werknemers en ondernemers. In 2017 zijn ruim 35 projecten in uitvoering, bijvoorbeeld matchmaking-sessies, meet-ups, aanjaagbijeenkomsten maar ook acceleratorprogramma's.

De economie heeft zich in 2017 positief ontwikkeld. De werkgelegenheid in de regio Arnhem - Nijmegen is in 2017 toegenomen met 1,6%. De groei aan banen is vooral te danken aan de industrie en de bouw. De bouwsector groeide met 4,2% en in Gelderland kwamen in 2017 in deze sector zo'n 2.300 banen bij. Positief is ook dat in de zorg, na een forse daling van de werkgelegenheid in de periode tussen 2012 en 2015, het aantal banen weer toeneemt. We zien dit ook terug in de groei in bedrijvigheid. Het aantal bedrijven en instellingen in Nijmegen is met 393 vestigingen toegenomen van 14.225 in 2016 naar 14.618 vestigingen in 2017. Tot slot zijn de cijfers in de detailhandel opvallend. Ook hier kwamen zo'n 2.300 banen bij, vooral doordat supermarkten en webwinkels groeien.

Health en Hightech zijn belangrijke clusters voor de economie en arbeidsmarkt van Nijmegen en de regio. In de afgelopen jaren zijn zowel de Novio Tech Campus als deze clusters flink gegroeid. Die groei is niet vanzelfsprekend. We hebben Buck Consultants International (BCI) gevraagd om te kijken wat nodig is voor een goede toekomst voor deze sectoren en de Novio Tech Campus. Volgens BCI  vraagt dit om een integrale aanpak en meerjarige inzet van alle betrokken partners. Wij willen de versnelling van de clusters Health en Hightech in de komende jaren centraal stellen in onze economische agenda. Dat is een gezamenlijke opgave met partners: o.a. andere overheden, kennisinstellingen, bedrijven. In 2017 is daarvoor een plan van aanpak opgesteld. We sluiten met het plan van aanpak aan bij Economische Innovatie Agenda 2020 en de Investeringsagenda Stedelijk Netwerk Arnhem-Nijmegen.

Met de uitvoering van de Economische Innovatie Agenda stimuleerden we in 2017 de ontwikkeling van innovatieve bedrijvigheid, met als één van de grote successen de vestiging van Smart Factory EPR; het eerste productiebedrijf dat een geheel nieuw bedrijfspand heeft laten bouwen op Novio Tech Campus in Nijmegen. Ook is ons internationale vestigingsklimaat verbeterd met de opening van de nieuwbouw van de Rivers International School. Daarnaast is de bedrijvigheid versterkt. Startup Nijmegen aan het Stationsplein is een succesvolle incubator voor startende ondernemers in zakelijke dienstverlening. Zo’n 60 ondernemers hebben hier onderdak en worden in hun ondernemerschap geaccelereerd door 23 partners van Startup Nijmegen. Briskr - het samenwerkingsverband van overheden, kennisinstellingen en uitvoeringsorganisaties – is sinds 2017 aan de slag en faciliteert Life Sciences/Health en Hightech bedrijven om te groeien en te bloeien. Met partners is een acquisitieaanpak ontwikkeld voor het aantrekken van bedrijven in de semi-conductorsector, die inmiddels in uitvoering is. Met deze gedegen aanpak hebben we in 2017 een concreet resultaat bereikt gericht op het verder versterken van de clusters Health en Hightech.

Nijmegen wordt een steeds aantrekkelijkere bestemming voor zowel binnenlandse en buitenlandse toeristen. Uit cijfers blijkt dat toerisme met 6,6% een belangrijk aandeel heeft in de regionale werkgelegenheid. Als gemeente zetten we daarom in op verdere versteviging van de toeristische sector. In 2017 zijn brachten we in beeld welke toeristische kansen we in het kader van Nijmegen Green Capital 2018 kunnen benutten. Ook werken we samen met onder andere het RBT-KAN aan de realisatie in 2018 van een webbased-portal ter promotie van de stad Nijmegen.

De cruisevaart vormt een belangrijke economische pijler voor Nijmegen. Na een dip in de periode 2011-2014 stijgt het aantal cruiseschepen dat Nijmegen aandoet behoorlijk. In 2017 meerden 603 cruiseschepen aan met in totaal 67.411 passagiers. Het trendrapport ‘Toerisme, recreatie en vrije tijd 2016 ’ geeft aan dat buitenlandse toeristen gemiddeld € 48, - per persoon per dag uitgeven. Per saldo levert de cruisevaart hiermee ca. € 3 miljoen op voor de Nijmeegse binnenstad.

Het gaat ook goed met de Nijmeegse hotelmarkt. Nijmegen telt op dit moment 23 hotels, die beschikken over 1.250 hotelbedden en zo’n 650 kamers. De afgelopen 10 jaar is het aantal hotelbedden toegenomen met 450 bedden en 250 hotelkamers. Het aanbod kenmerkt zich door diversiteit en kleinschaligheid. Steeds meer mensen overnachten in Nijmegen. De verblijfsmarkt is een groeimarkt. De afgelopen 10 jaar is het aantal overnachtingen gegroeid met 32%. Jaarlijks vinden er momenteel  200.000 overnachtingen plaats.  Het betreft nagenoeg een gelijke verdeling tussen zakelijk en toeristisch bezoek. Hiermee voldoen we aan de doelstelling om te komen tot meer en langer bezoek aan het Rijk van Nijmegen.

In 2017 heeft een effectmeting Goffertconcerten plaatsgevonden. De twee Goffertconcerten in 2017 (Robbie Williams en Guns 'n Roses) - ieder goed voor zo'n 65.000 bezoekers - trokken beide zo'n 30.000 mensen naar de Nijmeegse binnenstad. Deze concerten gingen gepaard met gezamenlijk ca. € 2,3 mln. aan bestedingen buiten het festivalterrein. De Goffertconcerten hebben vormen hiermee een belangrijke economische spin-off naar met name de Nijmeegse binnenstad.

Logistiek is speerpunt van beleid geworden. We werken samen met het Logistiek expertisecentrum (LEC) regio Nijmegen en zijn partner in Logistics Valley. Met een jaarlijkse bijdrage van €75.000,- van de provincie en cofinanciering van de gemeente is samenwerking in de triple helix van ondernemers, onderwijs en overheid op logistiek vlak tot 2020 geregeld. Met deze middelen kunnen logistieke activiteiten worden opgezet en ontwikkeld die leiden tot optimalisering en versterking van de logistiek in meest brede zin in deze regio. Het doel is en blijft het versterken van de regionale concurrentiekracht, het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid en stimulering van de werkgelegenheid.

Ook is er in 2017 stevig samengewerkt met ENGIE, eigenaar van de te ontmantelen Centrale Gelderland. over de mogelijk toekomstige logistieke invulling van het ENGIE-terrein. Duurzame herontwikkeling met aandacht voor energie, innovatie en werkgelegenheid zijn hierbij de belangrijkste aandachtspunten. In december 2017 is hiervoor een intentieovereenkomst voor duurzame herontwikkeling ENGIE-terrein Nijmegen aangegaan.

De Noord- en Oostkanaalhavens zijn een grote multifunctionele binnenhaven. Ook in 2017 zetten we in op het stimuleren van watergebonden bedrijvigheid in de havens. Dit is één van de leidende thema’s in de op te stellen gebiedsvisie voor TPN-West. In 2017 heeft het college besloten  om een onderzoek te starten om de havens beter op de kaart te zetten. We willen de havens beter zichtbaar maken, binnen en buiten de gemeente.

In 2017 hebben we de uitvoering van de Participatiewet voortgezet. Ons belangrijkste doel daarbij is het terugdringen van het aantal mensen met een bijstandsuitkering. Door de aanhoudende economische groei hebben we veel mensen vanuit een uitkering naar werk kunnen bemiddelen. Daardoor daalt sinds juni 2017 het totaal aantal uitkeringen. 868 uitkeringen konden in 2017 worden beëindigd, doordat mensen een baan hadden gevonden. Ook zijn er veel uitkeringsgerechtigden parttime gaan werken, waardoor de uitkeringslasten omlaag gaan.

Er is nog een aantal andere successen te benoemen: de inzet van loonkostensubsidies, het instrument dat bij uitstek bedoeld is voor de ‘nieuwe’ doelgroep (die voor 2015 onder andere op Wajong en Wsw zou zijn aangewezen), stijgt. WerkBedrijf heeft 91 Nijmegenaren met een wettelijke loonkostensubsidie (indicatie banenafspraak) naar betaald werk geleid. Ook de realisatie van de Banenafspraak ligt op koers. 237 Nijmegenaren zijn in 2017 actief geweest op een plek in de arbeidsmatige dagbesteding (regionaal 398). De omzet (per medewerker) binnen het SW-bedrijf is gestegen conform begroting. De werkwijze binnen WerkBedrijf is verder ontwikkeld, waardoor er meer persoonlijk contact tussen kandidaat, WerkBedrijf en werkgever is.

De arbeidsmarkt is in het algemeen gunstig voor werkzoekenden. Zeker in de sectoren Bouw, Techniek, ICT en Zorg hebben bedrijven veel vacatures. Er blijft echter sprake van een ‘mismatch’: er zijn wel veel vacatures, maar lang niet alle uitkeringsgerechtigden kunnen voldoen aan de eisen die gesteld worden voor die vacatures. Soms is bijscholing mogelijk, maar ook dit is niet voor iedereen haalbaar. Veel mensen binnen onze doelgroep zijn laagopgeleid, spreken geen Nederlands, kunnen niet goed lezen en schrijven, of hebben gezondheidsproblemen of andere beperkingen. Helaas is daardoor de gunstige economische ontwikkeling niet per definitie de oplossing voor het grote aantal bijstandsuitkeringen.

Werkgevers zijn het vertrekpunt van de benadering van WerkBedrijf, omdat daar het werk en de baankansen voor mensen uit onze doelgroep te vinden zijn. WerkBedrijf brengt kandidaten bij werkgevers actief onder de aandacht door ontmoeting en persoonlijk contact te organiseren. In 2017 werkte WerkBedrijf met ruim 1.700 bedrijven actief samen. Dit is ongeveer een kwart van de bedrijven in de regio.

We hebben in 2017 het ‘Masterplan terugdringen bijstandstekort’ vastgesteld. De maatregelen in dit plan leveren een concrete bijdrage aan de uitstroom naar werk, naast meer op de lange termijn gerichte doelen, zoals activering van langdurig uitkeringsgerechtigden, betere aansluiting van onderwijs op werk, en versterking van de economische structuur door accountmanagement en acquisitie. Ook wordt in het kader van dit Masterplan extra aandacht besteed aan specifieke doelgroepen, zoals statushouders, mensen met ernstige psychische aandoeningen en ouderen.

Ten aanzien van kandidaten uit (de regio) Nijmegen, hebben we in 2017 de volgende concrete resultaten bereikt:

• Er zijn 868 mensen uit Nijmegen uitgestroomd uit de uitkering naar werk. Dit is hoger dan onze doelstelling om 750 mensen naar werk te laten uitstromen. Het aantal plaatsingen op werk (waarbij niet altijd sprake is van uitstroom uit de uitkering) is nog wat groter: 1.468 Nijmegenaren zijn naar betaald werk bemiddeld (inclusief nuggers en voorkomen instroom jongeren). Dit gaat onder andere om mensen die parttime gaan werken of mensen die werken met een loonkostensubsidie.
• We hebben 901 mensen naar een passend leerwerktraject begeleid (1394 regionaal). Naast de wettelijke loonkostensubsidie, kennen we in onze regio ook een tijdelijke loonkostensubsidie. Deze regeling is bedoeld voor mensen die wel het minimumloon kunnen verdienen (daarom behoren ze niet tot de doelgroep van de wettelijke loonkostensubsidie), maar waarvoor een loonkostensubsidie nodig is om werk bij een reguliere werkgever mogelijk te maken, en zodoende de mensen te laten uitstromen uit de uitkering. We hebben 129 Nijmeegse kandidaten met tijdelijke loonkostensubsidie kunnen laten uitstromen.
• In 2017 zijn 52 personen  vanuit een uitkering gestart met een eigen bedrijf met behulp van de Bbz regeling. Dezelfde regeling heeft 31 gevestigde ondernemers, die in financiële problemen dreigden te komen, in staat gesteld om door te gaan met hun bedrijf.

Ten aanzien van de SW geldt dat we ons in 2017 hebben ingezet om zoveel mogelijk SW-ers te plaatsen op reguliere werkplekken en om het ziekteverzuim terug te dringen.

In 2017 is 2,7 ha bedrijventerrein verkocht op de locaties Bijsterhuizen en Mercuriuspark. Waar Bijsterhuizen al lang in de belangstelling staat was dit voor Mercuriuspark minder het geval wat betreft concrete transacties. De economische ontwikkeling heeft hier aan bijgedragen. In 2017 is iets minder verkocht dan het verwachte jaar gemiddelde van 4,3 ha.

Op de woningmarkt is er sprake van een gespannen situatie. De vraag overtreft het aanbod.Het aantal nieuwbouwwoningen dat te koop staat is behoorlijk gedaald. In Waalfront zien we de stijgende vraag terug inde grote afzet van nieuwbouwwoningen. In de Waalsprong zet deze stijging niet door vanwege de beperkte beschikbaarheid van bouwrijpe gebieden. Er wordt hard aan gewerkt om in 2018 voldoende locaties bouwrijp te hebben in de Waalsprong. Het aantal transacties is in Nijmegen toegenomen tot ca. 2200 in 2017 (bestaand en nieuwbouw).Er is sprake van een inhaalvraag na de eerdere crisis. De prijzen stijgen hierdoor. In 2017 zijn ca. 600 kavels verkocht voor woningbouw in Nijmegen, waarvan ca. 220 in Waalfront (Koningsdaal) en ca. 330 in Waalsprong. In de bestaande stad is het aantal transacties voor nieuwbouw beperkt geweest. Het aantal opgeleverde woningen in 2017 bedraagt ca. 1500, 300 meer dan in 2016.
In 2017 is in de Waalsprong de overgang gemaakt naar de zogenaamde right of first refusal voor de voormalige GEM-Waalsprong partners. Afgelopen jaar zijn er ca. 130 kavels aangeboden en afgenomen via dit proces. De corporaties hebben in de Waalsprong ca. 50 kavels afgenomen voor sociale huur.

In 2017 is de tenderprocedure voor Hof van Holland/fase 1 gestart. Ook is een voorstel aan de Raad gedaan voor de versterking van de winkelstructuur aan de Molenweg-Noord.Verkopen hebben niet plaatsgevonden in 2017 op het terrein van detailhandel.

We constateren dat ons bijstandsbestand sinds juni 2017 daalt. In mei 2017 hadden we 8.033 uitkeringsgerechtigden, eind december 2017 was dit gedaald tot 7.754. Aan de hand van een nieuw naleving- en handhavingsbeleidsplan hebben we ingezet op het beperken van de instroom door een zorgvuldige beoordeling van aanvragen aan de poort en het voorkomen en beperken van fraude door mensen die recht hebben op bijstand duidelijke informatie te geven over hun rechten en plichten. Zo is er een advieslijn ingericht waar mensen terecht kunnen met vragen over de uitkering en is er regelmatig informatie verstrekt via de nieuwsbrief. Ook met het Masterplan terugdringen bijstandstekort hebben we volop ingezet op maatregelen om de uitstroom in de bijstand te bevorderen.

We zien dat de daling van het bestand in belangrijke mate wordt veroorzaakt door uitstroom naar werk en door handhaving. Ondanks dat de bijstandsontwikkeling uiteraard ook sterk afhankelijk is van landelijk beleid, de economische ontwikkelingen en andere factoren zoals  de instroom van statushouders blijken de genomen maatregelen hun vruchten af te werpen. Met de daling van ons bestand hebben we onze ambitie om het aantal Nijmegenaren dat een beroep moet doen op de Participatiewet en aanverwante regelingen in 2017 te beperken bereikt.

In het najaar van 2016 hebben we de “Meedoen-regeling” ingevoerd voor een periode van één jaar. Door middel van deze regeling was het mogelijk voor mensen met een laag inkomen een bijdrage van maximaal € 150,- te ontvangen om te sporten, een cursus te volgen of een culturele activiteit te doen. Onze ambitie was om dit keer een zo breed mogelijk aanbod te creëren.  Met meer dan honderd verschillende aanbieders is deze ambitie verwezenlijkt. In totaal hebben er van oktober 2016 tot oktober 2017 2.971 mensen gebruik gemaakt van de regeling.

We zijn in 2017 begonnen met een proef met de bijstand. Deelnemers mogen meer bijverdienen, en krijgen meer keuzevrijheid bij het vinden van werk. Eén groep wordt helemaal los gelaten, een andere krijgt intensieve begeleiding, gericht op wat de mensen zelf nodig denken te hebben. Door middel van een wetenschappelijk onderzoek kijken we of er effecten zijn op de mate waarin mensen uitstromen naar werk (ook in deeltijd of ondernemerschap), op het gebied van participatie (zoals vrijwilligerswerk), gezondheid (doktersbezoek, stress), welzijn, schulden en nog veel meer. Door het analyseren van deze proef hopen we op de langere termijn beter beleid te kunnen maken en meer mensen uit te laten stromen uit de bijstand.

We constateren helaas dat het aantal mensen met (problematische) schulden de laatste jaren is opgelopen in Nederland en ook specifiek in Nijmegen. We zien dit ook terug in het aantal aanvragen voor stabilisatietrajecten, postadressen, voorzieningenchecks (Formulierenbrigade) en bewindvoeringstrajecten (dit laatste betreft geen gemeentelijke of gesubsidieerde voorziening, maar vergoeden we wel via de bijzondere bijstand). We hebben in 2017 naast en in nauwe samenhang met onze reguliere aanpak een aantal interventies gepleegd om de ondersteuning bij financiële problemen sneller en effectiever te organiseren.

Zo zijn we gestart met een financiële expert in twee wijken (Dukenburg en Nieuw-west), waar dicht op de STIPS en de Sociaal Wijkteams Bindkracht10 en Bureau Schuldhulpverlening samen in de wijk klanten direct oppakken en verder helpen. Wat centraal staat is dat de klant zo snel en zo passend mogelijk geholpen wordt. De eerste resultaten zijn hoopgevend: de expertfunctie zorgt voor betere samenwerking tussen partijen in de keten en voor betere vindbaarheid en toegankelijkheid dichtbij mensen.

Ook hebben we gevolg gegeven aan het project Vroegsignalering. Bij een betalingsachterstand bij twee van de deelnemende partijen (Vitens, NUON, VGZ, CZ, de gemeente en de woningcorporaties) gaat een medewerker van Bureau Schuldhulpverlening actief langs de deur om ondersteuning aan te bieden en zodoende problematische schuldensituaties te voorkomen. Gedurende de periode van 1 oktober 2016 tot 1 oktober 2017 zijn er in totaal 636 matches geweest. In 337 gevallen is het gelukt om in contact te komen met de klant. In 215 gevallen heeft dit geleid tot verdere ondersteuning / dienstverlening.

Bij Bindkracht 10 zijn in 2017 527 stabilisatietrajecten ingezet, 1.228 Voorzieningenchecks, 217 trajecten bij de Papierwinkel en 122 coachingstrajecten in het kader van het project F!X budgetbeheer. Bij Bureau Schuldhulpverlening zijn 550 aanvragen ingediend in 2017. In 391 gevallen heeft dit geleid tot een intake. Ten slotte worden veel mensen met financiële problemen geholpen door bewindvoerders, begeleiders van zorginstellingen, vrijwilligers, het FIBON, Humanitas of Schuldwegwijzer.

Landelijk is sprake van een toename van het aantal ernstige verkeersongevallen, terwijl gestreefd wordt naar een afname hiervan. In Nijmegen zien we in 2017 een afname van het aantal verkeersdoden en gewonden. De aantallen zijn echter nog van dezelfde orde grootte als in eerdere jaren (2014-2016). Jongeren (12-24 jarigen) en ouderen worden gezien als kwetsbare groepen in het verkeer.  In Nijmegen vormt de groep 12-24 jarigen, 28% van de verkeersslachtoffers, 11% van de verkeersslachtoffers valt in de categorie 70+. Daarnaast valt 63% van de verkeersslachtoffers in de groep kwetsbare vervoerswijzen (voetganger, fiets, e-bike, brom- of snorfiets).

Op het gebied van verkeersveiligheid wordt extra aandacht besteed aan de risicogroepen. Zo sluit de gemeente Nijmegen aan bij landelijke verkeersveiligheidscampagnes als ‘De scholen zijn weer begonnen’ en fietsverlichtingscampagnes. Daarnaast is afgelopen jaar het contact met de scholen geïntensiveerd. Enkele keren per jaar wordt voor de scholen een bijeenkomst over het thema verkeersveiligheid georganiseerd waarbij tips en tricks worden uitgewisseld. Daarnaast draagt dit overleg bij aan het in stand houden van het contact tussen de scholen en de gemeente. Met een aantal scholen hebben wij overlegd over mogelijke maatregelen rondom de school. In diverse buurten hebben wij met bewoners overlegd over verkeersveiligheidsvragen waarbij we zowel aandacht hebben gegeven aan aanpassing van de weginrichting als aan het verkeersgedrag.

Op basis van de ongevallengegevens en camera-analyses hebben we besloten de voorrangsregeling van de fietsoversteek bij de Muntmeesterlaan terug te draaien. Deze maatregel is medio 2017 uitgevoerd.

In 2017 hebben we hard gewerkt aan de aanpak van de stations Nijmegen en Nijmegen Heyendaal. Voor het station Nijmegen heeft dit geleid tot een besluit over een Voorkeursalternatief Programma hoogfrequent Spoor (PHS) Nijmegen voor het emplacement en perrons door het Ministerie van I&W. Dat betekent dat de volgende planfase voor PHS Nijmegen wordt opgestart (een variantenstudie) waarvan de westelijke entree integraal onderdeel van uit maakt. Hiermee is ook de basis aanwezig voor het sluiten van de bestuursovereenkomst die in een raadsbrief werd aangekondigd.

Voor station Heyendaal is samen met de provincie Gelderland een voorkeursscenario vastgesteld, waarvan de uitwerking eind 2017 is gestart. De provincie heeft € 5 miljoen gereserveerd, de gemeente Nijmegen € 2 miljoen. Voor de resterende € 1 miljoen zoeken we aanvullende financiering.
Via de gelden van het Nijmeegse Coalitieakkoord 2014-2018, de Zomernota 2017 en een provinciale bijdrage, is er voldoende budget om de westelijke entree (de extra verlengde perrontunnel met toegang) als bijbestelling toe te voegen aan project PHS Nijmegen.

In landelijk en regionaal verband komen steeds meer mogelijkheden om in te zetten op maatregelen om de bestaande infrastructuur beter te benutten. Er zijn steeds meer alternatieven beschikbaar voor de file in de ochtend- en avondspits. Deze maatregelen worden in samenspraak en soms op initiatief van lokale werkgevers, organisaties en bewonersgroepen beschikbaar gesteld en gestimuleerd bij de weggebruiker. Denk daarbij aan (elektrisch) fietsen, OV-arrangementen, flexibele werktijden en thuiswerken.
Met de herinrichting van een deel van de Graafseweg nabij het spoorviaduct hebben wij invulling gegeven aan het beleid om in het gebied dat binnen de S100 ligt de fiets meer ruimte te geven bij de aanpak van de snelfietsroute naar Wijchen.

De mobiliteit staat wereldwijd voor een aantal grote uitdagingen. De mobiliteitsbehoefte neemt nog steeds toe, terwijl fossiele brandstoffen en de beschikbare ruimte afnemen. Bezit wordt minder belangrijk, jongeren hechten meer waarde aan de beschikbaarheid van diensten.
Om te kunnen blijven voorzien in de mobiliteitsvraag zal ook de mobiliteit moeten verduurzamen. Om deze verduurzaming op gang te brengen zijn afgelopen jaren al enkele pilots gestart, de gemeente zet hierbij onder andere in op deelsystemen zowel voor de auto als de fiets. Daarnaast is afgelopen jaar een proef gestart op de Radboud Universiteit met een MAAS app (Mobility as a Service), die inspeelt op de behoefte om verschillende vervoersmodaliteiten ter beschikking te stellen in één app. Ook zijn de Radboud Universiteit en de HAN, twee van de grote werkgevers in Nijmegen dit jaar overeengekomen dat zij hun collegetijden spreiden zodat de piekbelasting in het verkeer verkleind wordt. Tot slot is de gemeente betrokken bij verschillende samenwerkingsverbanden zowel op provinciaal, landelijk als Europees niveau.

Ons beleid om het fietsgebruik te stimuleren is succesvol gebleken: mede dankzij alle investeringen in nieuwe snelfietsroutes en fietsinfrastructuur en stallingen is het fietsgebruik naar het werk en de binnenstad de afgelopen jaren onverminderd hoog gebleken. De ontwikkelingen in Nijmegen en de regio zijn niet onopgemerkt gebleven. De samenwerking in de regio wordt landelijk, maar ook internationaal geprezen; Nijmegen was in 2016 en 2017 Fietsstad. In juni 2017 heeft in de regio Arnhem – Nijmegen het wereldwijd internationaal gerenommeerde Velo-city fietscongres plaats gevonden; met 1.539 bezoekers / deelnemers afkomstig uit 63 landen (van alle continenten) ruimschoots de best bezochte editie tot nu. Het is daarnaast ook de meest internationale editie tot nu toe met meer dan 1.000 bezoekers uit het buitenland. Een filmpje over het fietsen in deze regio, het RijnWaalpad en Nijmegen is 8,7 miljoen maal gedeeld op social media. Z.M. de Koning heeft de opening luister bijgezet met zijn aanwezigheid.

Op basis van het coalitieakkoord is in de Stadsbegroting € 5 mln. gereserveerd om een extra impuls te geven aan het stimuleren van het fietsgebruik. In het Fietsstimuleringsplan 2015-2018 hebben wij nieuwe accenten in het fietsbeleid vastgesteld.

In 2017 zijn de laatste twee onderdelen van de snelfietsroute Beuningen – Heijendaal (Batavierenpad zuidtak) in gebruik genomen: de route door Kinderdorp Neerbosch en de Oude Molenweg. Van de snelfietsroute (Verlengd) RijnWaalpad zijn de voorbereidingen gestart voor de fietsverbinding over de Waalbrug en voor het Verlengd RijnWaalpad tussen Traianusplein en Heyendaalseweg. Van de snelfietsroute Nijmegen – Wijchen zijn de onderdelen Graafseweg (tussen Keizer Karelplein en Rozenstraat) en Hatertseveldweg gerealiseerd. Op dit moment is zo’n 50 kilometer van de beoogde 80km kilometer snelfietsroute in de regio gerealiseerd. Verder zijn er vrijliggende fietspaden aangelegd langs de Slotemaker de Bruïneweg en de Tweede Oude Heselaan. Langs de Tunnelweg en de Nieuwe Dukenburgseweg zijn de fietspaden geasfalteerd.

Rondom Afslag 38 (de aansluiting van de Griftdijk op de A15) zijn diverse ruimtelijke ontwikkelingen in gang gezet of in voorbereiding, deels op het grondgebied van de gemeente Overbetuwe (Park 15, Rail Terminal Gelderland) deels op dat van Nijmegen (De Grift, afronding woningbouw Waalsprong). Op basis van de te verwachten ontwikkelingen hebben wij samen met de provincie en de gemeente Overbetuwe verkend wat de verkeerskundige gevolgen hiervan zijn, mede tegen de achtergrond van de aanstaande verbreding van de A15 tussen knooppunten Ressen en Valburg. Conclusie is dat er maatregelen nodig zijn aan de afslag en het viaduct over de A15 om te voorkomen dat de doorstroming op de afslag en de A15 verslechtert. De maatregelen zijn ook nodig om een verkeersveilige en snelle doorstroming van fiets en HOV te garanderen voor de toekomst en de bereikbaarheid van dit deel van Nijmegen voor auto en vrachtverkeer (en toekomstig te ontwikkelen bedrijventerrein de Grift). Hiermee zijn naar verwachting flinke investeringen gemoeid, die door de verschillende overheden gezamenlijk opgebracht moeten worden, denk aan Rijk, Provincie en gemeenten Overbetuwe en Nijmegen.

Met het project ViA15 hebben wij overlegd over de mogelijkheden de viaductaanpassing mee te nemen in de planning van de uitvoering van de verbreding van de A15. Daarnaast hebben wij geconcludeerd dat voor de gewenste aanpassing van de aansluiting van de Griftdijk op de A15 een gebiedsvisie voor De Grift en omstreken ontwikkeld moet worden.

Het aantal reizigerskilometers van Breng in Nijmegen laat net als vorig jaar een stijging zien (+8%) als resultaat van onze investeringen in de infrastructuur en de keuze van Breng en de provincie om de middelen meer in te zetten op de verbindingen met de hoogste vervoersvraag. Omdat dat betekent dat de verbindingen met een beperkte vervoersvraag lagere frequenties krijgen of zelfs verdwijnen, is Breng met een proef gestart met Breng Flex: een flexibel systeem dat op aanvraag vervoer van halte tot halte biedt, zonder vaste route. De resultaten van deze proef zijn positief en de proef is daarom door de provincie met een jaar verlengd. Dit systeem zien wij als een potentieel zeer interessante oplossing voor de ‘onderkant van de markt’, op voorwaarde dat de prijs per rit goedkoper wordt als er geen reguliere buslijn voorhanden is.

De huidige OV concessie loopt eind 2022 af. De provincie heeft besloten om de 75 aardgasbussen die vanaf 2020 zijn afgeschreven niet dan te vervangen, maar pas bij invoering van de nieuwe concessie eind 2022 zodat het totale wagenpark in één keer vervangen kan worden. De provincie heeft de voorbereidingen voor de nieuwe concessie in 2017 opgestart in overleg met de gemeenten. Er is een concept Nota van Uitgangspunten besproken. Belangrijke voorstellen zijn onder andere dat er één concessie komt voor de regio Arnhem-Nijmegen, Ede-Wageningen-Barneveld, Rivierenland en een deel van de Achterhoek en er enkel nog zero emissie bussen worden ingezet voor binnen het stadsvervoer, afgezien van ontwikkellijnen.

In 2017 is de Slotemaker de Bruïneweg heringericht waarmee reistijd voor de bussen die over deze weg rijden betrouwbaarder geworden is en de bussen minder hinder voor omwonenden veroorzaken.

In 2017 zijn verkeerslichten voorzien van Korte Afstands Radio’s (KAR’s) om het openbaar vervoer betere en flexibeler prioriteit te geven. Tevens scheelt dit in de onderhoudskosten ten opzichte van de huidige situatie met detectielussen in de weg. In totaal is het doel om dit in 104 verkeerslichten te realiseren, we hebben in 2017 dit bij 80 verkeerslichten bewerkstelligd.

De uitvoering van de maatregelen van de Parkeernota heeft ertoe geleid dat de laatste jaren de tevredenheid van de bezoekers over de parkeercapaciteit en de tarieven gestaag stijgt. Centrale thema’s hierbij zijn digitalisering en klantvriendelijkheid. Bezoekers aan het stadscentrum (Nijmegenaren en niet-Nijmegenaren) oordelen veel gunstiger over de parkeercapaciteit in de binnenstad; deze krijgt inmiddels bijna een ruime voldoende. Dit is een vol rapportpunt hoger dan in 2012. Zelfs over de traditioneel kritisch beoordeelde parkeertarieven zijn de bezoekers veel tevredener geworden (+0,8 rapportpunt) (Stads- en wijkmonitor).
We blijven sturen op de parkeernormen zoals gesteld in de Herziene Nota Parkeernormen. Om zo de leefbaarheid binnen nieuwe gebiedsontwikkelingen en binnen het bestaand stedelijk weefsel te borgen. De transitie naar nieuwe denkrichtingen over mobiliteit, vraagt echter ook, binnen de bestaande kaders, om passende maatregelen. Zo bieden we ruimte voor een pilotproject met betrekking tot parkeernormen aan het stationsplein. Daarbij sturen we sterk op verschillende duurzame alternatieve vervoerswijzen.
Steeds meer klanten maken gebruik van gericht mobiel parkeren met als gevolg dat de betalingsbereidheid groot is. Een hogere betalingsbereidheid leidt onherroepelijk tot minder fiscale opbrengsten uit parkeerboetes.

Voor de verkeersstructuur in de westflank van de Waalsprong zijn we voortgegaan met de voorbereiding van de maatregelen rond de Griftdijk. Wij hebben het vrachtautoverbod ingesteld en het verkeersbesluit voor de knip in de Griftdijk gepubliceerd. Voorts is het bestemmingsplan voor de rotonde Griftdijk / Grote Boel vastgesteld. Vanwege de ingediende zienswijzen en bezwaren kon nog niet gestart worden met de uitvoering hiervan.
Voor de maatregelen in de oostflank van de Waalsprong is in het afgelopen jaar uitgebreid gesproken met bewoners, de raden van Nijmegen en Lingewaard en met de provincie. De raden van de beide gemeenten hebben zich uitgesproken voor het onderzoeken van een goedkopere uitvoering van de Dorpensingel, verkeersremmende maatregelen in de Vossenpelsroute en hernieuwd overleg met de provincie over een mogelijke bijdrage. In het afgelopen jaar hebben wij daartoe  de verkeerseffecten van een aantal nieuwe alternatieven laten doorrekenen, samen met Lingewaard een visie op de ontwikkeling van de Dorpensingel in het hele gebied voorbereid en de ontwerpeisen en kosten opnieuw tegen het licht gehouden. Voorts hebben wij met de provincie de mogelijkheden besproken over cofinanciering. In de loop van 2018 moeten de resultaten van deze verkenningen duidelijkheid bieden over hoe en tegen welke kosten de aanleg van een Dorpensingel en de aanvullende maatregelen mogelijk zijn.
Vooruitlopend op de resultaten van deze verkenningen hebben wij een tijdelijk verkeersbesluit genomen om de maximum snelheid rond Plantjevlag terug te brengen naar 30km/uur en zijn we gestart met de verkenning van de definitieve inrichtingsmogelijkheden.

In 2017 heeft Rijkswaterstaat – in overleg met gemeente Nijmegen – de renovatie van de Waalbrug voorbereid en aanbesteed. De werkzaamheden starten in het voorjaar van 2018 en worden eind 2019 afgerond. We hebben met Rijkswaterstaat een bestuursovereenkomst gesloten; enerzijds met afspraken over de beperking van de verkeershinder, anderzijds over onze financiële bijdrage voor de realisatie van een tweerichtingsfietspad aan de westzijde en het terugbrengen van enkele cultuurhistorische onderdelen.
De aannemer heeft een renovatieplan ontwikkeld waarmee ze de verkeershinder tot een minimum beperken. Er blijven  vrijwel de gehele renovatieperiode 2x2 rijstroken voor personenauto’s beschikbaar. Ook bussen, fietsers en voetgangers kunnen altijd de Waalbrug gebruiken, uitgezonderd enkele nachten en weekenden. Vrachtauto’s en landbouwvoertuigen zullen ruim een jaar niet via de Waalbrug mogen rijden.

Vooruitlopend op de Waalbrug-renovatie zullen het Industrie- en Nymaplein worden aangepast, om de tijdelijke verkeerstoename te kunnen verwerken. Ook zullen de verkeerslichten op de Singels en het Quackplein worden vervangen, om de verkeersstromen tijdens de Waalbrug-renovatie beter kunnen verwerken en om de oversteekbaarheid van fietsers te verbeteren. De voorbereidingen hiervoor werden in 2017 getroffen. Vanuit het subsidieprogramma Beter Benutten Vervolg worden diverse mobiliteitsmaatregelen voorbereid, die tijdens de renovatieperiode moeten zorgen voor minder verkeershinder.

Nijmegen werkt samen met het onderwijs aan innovatie van onderop. Via de innovatieagenda en het project ‘Ieder Talent Telt’ brengen jongeren zelf verandering en verfrissing in het onderwijs.
Onder andere het Huiskamerfestival tijdens de Nationale Onderwijsweek was een doorslaand succes en laat zien dat Nijmegen voorop loopt in de laatste trends & ontwikkelingen op onderwijsgebied.
De gemeente is mede-initiatiefnemer van de Kinderraad, waarbij kinderparticipatie en burgerschap centraal staan. In 2017 hebben 13 basisscholen meegedaan aan de Kinderraadsvergaderingen en hebben wij de door de kinderen zelfbedachte plannen ter verbetering van de wijk samen met hen uitgevoerd.
Tevens initiëren we het onderzoek schakeljaar waarin we de overstap van voortgezet onderwijs naar vervolg onderwijs onder het licht houden. Medio 2018 kunnen we met de resultaten van het onderzoek samen met het onderwijs een verbeterslag aanbrengen.

Als uitwerking van ons beleidskader Opvang en Onderwijs ‘Zoveel kinderen, zoveel kansen’, gaan we per 1 augustus 2018 het ontwikkelaanbod voor peuters verruimen, het bereik vergroten en de (hoge) kwaliteit over alle wijken uitrollen. Om dit te kunnen realiseren, hebben we in 2017 de financiering van het peuteraanbod voor 2- tot 4-jarigen gewijzigd door op alle peuteropvang over tot gaan tot een kindgebonden financiering, door hetzelfde (hoge) kwaliteitskader te stellen en door een inkomensafhankelijke ouderbijdrage voor alle ouders mogelijk te maken. Kinderen met een (dreigende) taal- en of ontwikkelachterstand krijgen extra (gratis) dagdelen.
Met ingang van schooljaar 2017/2018 hebben we op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie (VVE) al drie startgroepen gerealiseerd en werken we met het concept VVE Plus aan een nog verdere versterking van de kwaliteit van het aanbod over de gehele stad. Ook hebben we Passende Kinderopvang, in nauwe samenwerking met het programma Jeugd, in alle stadsdelen mogelijk gemaakt. Daarmee blijft Nijmegen op landelijk niveau koploper en volgens de Onderwijsinspectie zelfs een ‘voorbeeld voor andere gemeenten’, bijvoorbeeld op de doorgaande lijn tussen voorschool en basisschool, bereikte resultaten, aansluiting preventie jeugdzorgketen en gemeentelijke coördinatie.

Nijmegen is uitgeroepen tot Onderwijsstad schooljaar 2017/2018 en mocht in oktober 2017 de Nationale Onderwijsweek organiseren met als thema Gelijke Kansen. In deze week zijn samen met het onderwijs allerlei activiteiten georganiseerd voor leerlingen, docenten, ouders, schoolleiders en andere geïnteresseerden. Naast gelijke kansen in het onderwijs, was er met name veel aandacht voor het centraal stellen van de leerling en innovaties in het onderwijs.

De afgelopen periode is er, samen met onderwijs-, jeugdhulp-, opvang- en zorgpartijen, intensief gewerkt aan het opstellen van de convenanten verbinding onderwijs, jeugdhulp en zorg. Aanleiding van deze convenanten zijn de uitkomsten van de maatschappelijke Business Cases, waaruit blijkt dat preventief werken loont. Daarnaast geven de convenanten uitvoering aan de doelen uit de ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp. Hierin hebben de samenwerkingsverbanden en gemeenten in onze regio afgesproken om een visie te ontwikkelen en bijpassende afspraken te maken over een passend en dekkend aanbod van onderwijs, jeugdhulp en zorg en de bijbehorende toeleiding en verbindingen. Deze convenanten zijn hiervan het resultaat.

De convenanten focussen op preventie en hulpverlening op scholen en het intensief samenwerken en kennis uitwisselen op de werkvloer. De beschikbaarheid van tweedelijnshulpverlening op basisscholen en speciaal onderwijs is hier een voorbeeld van. Hierin is extra aandacht uitgegaan naar cultuursensitief werken en gezinnen met een migratieachtergrond. In het primair onderwijs en kinderopvang is de samenwerking op wijkniveau, waarbij dit bij het voortgezet onderwijs op schoolniveau plaatsvindt. Met behulp van gezamenlijke professionalisering en informele ontmoeting op de werkvloer tussen professionals beogen de partijen ervaringen van handelingsverlegenheid terug te dringen. Daarnaast zullen er pilots worden gestart om met betrokken partijen op een evidenced based methodiek verzuim vroegtijdig te signaleren en terug te dringen. Ook zijn vanuit de thuiszitterspreventie de reeds ingezette actietafels, gericht op thema’s of casuïstiek, belegd in de convenanten. Deze vonden al keten breed plaats, maar krijgen met de convenanten nu ook een grondslag. Daarnaast is in het convenant vastgelegd dat er een plan van aanpak komt voor het verbeteren van de aansluiting op de bestaande ondersteuningsstructuur op school, jeugdhulp en zorg en worden er concrete afspraken gemaakt over doorzettingsmacht.
Bij het inkopen van jeugdhulp wordt onderwijs tijdig geconsulteerd en worden er gezamenlijke afspraken gemaakt om te komen tot onderwijs-zorgarrangementen.

In de convenanten zijn de keten brede uitdagingen en ambities op het gebied van onderwijs jeugdhulp en zorg vastgelegd en in de uitvoeringsagenda vertaald naar concrete  actiepunten. De komende periode wordt hier nader uitvoering aan gegeven. De convenanten zijn in de onderwijsweek ondertekend door alle betrokken bestuurders.

Maartenschool
Naar aanleiding van signalen van bezorgde ouders over de continuïteit van de zorgverlening  op de St. Maartenschool hebben wij de regie genomen om met alle betrokken partijen in overleg te gaan over de continuïteit van de zorg in onderwijstijd in het schooljaar 2017/2018  en over een plan van aanpak voor de toekomst van de St. Maartenschool.  Het schoolbestuur PuntSpeciaal is en blijft  verantwoordelijk voor de exploitatie van het onderwijs en het plan van aanpak voor de zorg/ondersteuning op deze school, niet de gemeente. Maar in verband met de ingewikkelde financiering van de zorg op dit soort scholen (zoals erkend in het regeerakkoord  van Rutte 3), werken we samen met de betrokken regiogemeenten, samenwerkingsverband Stromenland en de Ministeries van OCW en VWS aan een oplossing.
Het gaat om een school voor speciaal onderwijs met veel leerlingen met meervoudige beperkingen, daarom werken de programma’s Onderwijs en Zorg & Welzijn intensief samen. Zorg & Welzijn heeft de verantwoordelijkheid voor de bekostiging van de voorzieningen op basis van de Jeugdwet en WMO.

Pontem College: onderwijs aan nieuwkomers
Na eerder dienst te hebben gedaan als Heumensoordschool, waarbij in samenwerking met de Scholengroep Rijk van Nijmegen, Conexus en de regiogemeenten onderwijs is verzorgd voor vluchtelingenkinderen PO en VO zonder en mét verblijfsstatus, is het gebouw aan de Streekweg in 2017 gehandhaafd voor het VO als ISK-locatie  voor nieuwkomers uit Nijmegen en de veelal omliggende gemeenten. Hoewel de ontwikkeling van het aantal nieuwkomers en daarmee schoolgaande kinderen uiterst onzeker is, betreft het een belangrijke voorziening voor deze kwetsbare groep. De locatie aan de Streekweg is te groot voor de huidige invulling, echter een andere locatie is niet direct voorhanden. In december 2017 heeft de gemeente Nijmegen bij het COA een aanvraag ingediend voor financiering van deze functie.  

Summerschool
In de zomervakantie van 2017 is voor het eerst een zomercampus georganiseerd voor nieuwkomers-leerlingen van het Pontem college( ISK). Bijna 100 leerlingen tussen 12 en 18 jaar hebben op vrijwillige basis deelgenomen aan de activiteiten in de periode van 7 tot 24 augustus.
De leerlingen krijgen in de ochtend regulier onderwijs, daardoor verhogen zij hun niveau voor kernvakken Nederlands en rekenen. Daarnaast ontwikkelen ze vaardigheden als samenwerken, onderzoeken en creatief denken en handelen. In het middagdeel krijgen de leerlingen een sport en cultuurprogramma en kunnen zij Nijmegen beter leren kennen, gericht integratie en sociale cohesie.
Dit aanbod valt buiten de reguliere bekostiging van het onderwijs. De Scholengroep Rijk van Nijmegen heeft
fondsen geworven bij de bedrijven en gemeenten voor de bekostiging van dit initiatief. Wij hebben een bijdrage verleend omdat jongeren – alleenstaand of uit gezinnen die tijdens de zomer niet op vakantie (kunnen) gaan- zich hierdoor sneller kunnen voorbereiden op een overgang naar het reguliere (vervolg)onderwijs en op de integratie in de Nederlandse samenleving.

In 2017 zijn er opnieuw mooie resultaten geboekt in de renovatie en nieuwbouw van scholen: al deze resultaten zijn in beeld gebracht in de derde monitor Doordecentralisatie overeenkomst, welke in het eerste kwartaal van 2017 is afgerond. Het Karel de Grote College heeft het voormalige pand van BS Meander aan de Prins Bernhardstraat aangekocht en in gebruik genomen. Op haar beurt heeft BS Meander na verbouwing het pand aan de Celebesstraat in gebruik genomen. De nieuwbouw van BS De Klokkenberg is in gebruik genomen en de nieuwbouw van BS Brakkenstein is nagenoeg afgerond. In voorzieningenhart ’t Hert heeft in de kerstvakantie 2017 een interne verbouwing plaatsgevonden om ruimte te bieden aan de groeiende basisschool Het Kleurrijk. Met de plaatsing van een passende terreinafscheiding is de uitbreiding bij BS Hidaya volledig afgerond.
In Nijmegen Noord heeft een uitbreiding bij BS De Verwondering plaatsgevonden. Daarnaast is in afwachting van een nieuwe school in De Stelt tijdelijke huisvesting gerealiseerd in verband met de toestroom van leerlingen uit dit stadsdeel. Sportzaal De Spil heeft een tweede set kleedkamers gekregen. Met het oog op de toename van het bewegingsonderwijs door de groeiende scholen kan de Spil nu efficiënter worden ingezet. Verder is het bestemmingsplan van de nieuwe basisschool de Uitdaging in Grote Boel onherroepelijk geworden, waardoor de nieuwbouw in 2018 kan starten.    

Om je zaken in Nederland voor elkaar te krijgen, wordt van mensen een bepaald taalniveau verwacht. Gecombineerd met de verdergaande digitalisering van dienstverlening komen mensen zonder deze vaardigheden in de knel. Het indienen van een uitkeringsaanvraag, regelen van bankzaken, brieven van overheidsinstanties, inloggen op websites, het behalen van certificaten voor je werk, ze lijken eenvoudig, maar zijn ontzettend lastig wanneer je laaggeletterd, de Nederlandse taal onvoldoende machtig, of niet digitaal vaardig bent. Met de inzet van middelen ten behoeve van volwasseneneducatie, willen we conform de wettelijke taak onze inwoners de kans bieden deze vaardigheden te vergroten.
Tot 2015 waren we volgens de Wet Educatie Beroepsonderwijs verplicht de rijksmiddelen die we voor dit doel ontvangen in te zetten bij ROC Nijmegen. Door een wetswijziging is deze verplichting vervallen. Om die reden is in 2017 een contract gesloten met het ROC om educatietrajecten vanaf 2018 te verzorgen. Dit contract met alle bijhorende afspraken vloeit voort uit een Europese aanbestedingsprocedure.
Al enkele jaren is er extra aandacht voor het bestrijden van laaggeletterdheid. Daartoe hebben we in 2014 een regionaal bondgenootschap laaggeletterdheid opgezet. Deze activiteiten zetten we onverminderd voort. Het afgelopen jaar is met de bondgenoten gekeken hoe dit bondgenootschap de komende jaren verder gaat en met elkaar samenwerkt.

In 2017 is er weer veel aandacht geweest voor zwerfafval, een irritant en hinderlijk probleem waar veel stadsgenoten zich aan storen. Vanuit het programma zijn er verschillende acties ondernomen om zwerfafval te voorkomen en ‘goed gedrag’ bij de veroorzakers te bevorderen. De campagne voor gedragsbeïnvloeding 'Nijmegen, schoon heel gewoon' is voortgezet. Afvalcoaches zijn als experiment ingezet om letterlijk in gesprek te gaan met bewoners over afvalgedrag. Om dezelfde reden hebben we in Dukenburg extra (assistent)-Wijkvegers ingezet. Een ander goed voorbeeld zijn de Wijkhelden georganiseerd via Dar. Bij al dit soort interventies is er sprake van afname van zwerfafval en bijplaatsingen bij containers. Ook in het nieuwe rivierenpark en in de Stadswaard is tijdens de zomermaanden samen met Rijkwaterstaat en andere partijen actie ondernomen om zwerfafval terug te dringen.

Dar heeft als opdrachtnemer voor de uitvoering van het beheer van de openbare ruimte een belangrijke rol in het integraal beheer. Dar ontwikkelt zich van een klassieke afval- en reinigingsdienst naar een veelzijdig en integraal serviceverlener, en van een opdrachtnemer tot een proactieve, professionele partner voor de gemeente. In 2017 zijn hierin belangrijke stappen gezet. Voor het grootste deel van de stad is Dar dé aannemer voor de Gemeente voor vrijwel alle werk in de openbare ruimte. Activiteiten als groenonderhoud, kleine reparaties, bladkorven en zoutkisten zijn (of worden) overgeheveld van gemeente naar Dar en de service-teams van gemeente en van Dar werken nu al intensief samen. Dar wordt steeds meer verantwoordelijk voor al het reguliere onderhoud in de openbare ruimte ‘van gevel tot gevel.’ Ook wordt de dienstverlening van Dar breder met bijvoorbeeld een educatief programma over afvalscheiding voor scholen, assistent wijkvegers met bakfiets en experimenten als de inzet van afvalcoaches.

Het beheer van de openbare ruimte kan een forse bijdrage leveren aan de duurzaamheidsdoelstellingen van onze gemeente. In 2017 hebben we grote stappen gemaakt in ons streven naar duurzaam beheer van de stad. We zijn  op weg naar 10% circulair materiaalgebruik en 20% energiebesparing in 2020, als deelnemer aan de ‘Green Deal voor de Grond, Water en Wegensector’ (convenant van Rijksoverheid, Rijkswaterstaat, vier andere grote gemeenten met alle grote aannemers en ingenieursbureaus)  Voorbeelden zijn; het recyclen van ‘sloopbeton’, gebruik van afvalverbranding-as voor betonproductie. FSC-hout voor betonbekistingen, dit hout daarna hergebruiken voor de bouw van bijvoorbeeld een skate-park, asfalt verwerken met lagere temperaturen en het optimaal hergebruik van snoeihout (plaatmateriaal in plaats van compost) Duurzaamheid in de openbare ruimte zien we ook terug met het creëren van collectieve oplaadpunten voor elektrische voertuigen, waarvoor we in 2017 een overeenkomst zijn aangegaan samen met 44 Gelderse en Overijsselse gemeenten.

Onderdeel van het beleid is het overstappen van een strak genormeerd onderhoudsbeeld naar gedifferentieerd beheer van de openbare ruimte. We kunnen meer onderhoud inzetten naar gelang de behoefte van de bewoners; omdat we uitgaan van een basis ‘Marikenniveau’.
We hebben per wijk een wijkbudget vrijgespeeld, waarvoor bewoners van de wijk zelf met eigen wensen kunnen komen bovenop het reguliere onderhoud. De wijkbudgetten worden na pilots in 2017 breed ingevoerd. Zo willen we bewoners nog actiever betrekken bij hun eigen wijk.

De koers van de activiteiten van het programma Openbare Ruimte is ook in 2017 bepaald door het beleidsplan ‘Geef ze de (openbare) ruimte! -2013-2023’ met daarin ambities en de ontwikkelingsrichtingen: integraliteit van beheer, differentiatie naar behoefte, participatie van bewoners en duurzaamheid. Daarnaast waren
de activiteiten ook in 2017 gericht op het adequaat beheren van de stad en op een aantal actuele thema's.

In 2017 is het beleid van onze gladheidsbestrijding geëvalueerd (de nota ‘Grip op gladheid’, 2011). De beleidsuitgangspunten  blijken prima te voldoen en de nota is met 5 jaar verlengd tot en met 2022. Wel is een traject opgestart om de uitvoering nog verder te verbeteren door middel van infrarood luchtfoto’s, route optimalisatie en een extra weerstation aan de snelbinder. Op die manier denkt men nog beter en eerder gladheid te kunnen signaleren en weer efficiënter te kunnen strooien.

In 2017 is het 'Handboek Nijmegen toegankelijk' als uitgangspunt gaan gelden voor alle projecten in de openbare ruimte. Met ingang van dit jaar zijn de normen voor toegankelijkheid meegenomen bij alle civiele projecten, groot en klein. Met een raadsmotie kan drie jaar lang €100.000 extra geïnvesteerd worden voor dit doel. In 2017 hebben we de stationsomgevingen en de looproutes van stations naar de omgeving als eerste verbeterd. We gaan verder met belangrijke centra in de stadsdelen.

Binnen het programma Openbare Ruimte blijft participatie een belangrijk speerpunt. In 2017 hebben we een interactieve site gelanceerd waarmee een dynamische dialoog met bewoners wordt ondersteund (www.mijnwijkplan.nl). Bewoners kunnen via dit platform wensen indienen, samen ideeën vormen, meedenken over wijkplannen en meebeslissen over wijkbudgetten. Verder hebben we de Bel en Herstel-app, doorontwikkeld tot de geheel vernieuwde Meld en Herstel-app, die nog veel gebruiksvriendelijker en flexibeler is. Het werkproces achter de app is in grote mate versneld en gestroomlijnd ook naar de andere dienstverleners in de openbare ruimte zoals Dar, Toezicht en Handhaving en externe aannemers (bijvoorbeeld voor verkeerslichten en onze straatverlichting).
Het aantal projecten op de participatiekaart, waarbij bewoners zich inzetten voor het onderhoud van de openbare ruimte, is in 2017 voor het eerst flink opgeschoond door de projecten actief te bezoeken. In 2017 zijn we begonnen met de projecten jaarlijks te bezoeken om de voortgang te beoordelen en zo nodig vanuit de gemeente ondersteuning aan te bieden. Het aantal projecten is licht gestegen van 283 naar 289. (www.participatiekaart.nl/nijmegen). Op deze website staan actuele  foto’s, een toelichting per project en de contactpersonen in de buurt. Vanuit het programma openbare ruimte is in 2017 een vingerwijzing met tips vastgesteld voor projectleiders van de grotere projecten in de openbare ruimte, over hoe zij bewoners maximaal kunnen betrekken bij inspraak, meedenken en mogelijke participatie in het project.

De “publieksvriendelijke site” voor ondernemers met de regels voor reclame blijkt goed te werken. In 2017 zijn de regels in de APV opgenomen en is met de Molenstraat een succesvolle pilot uitgevoerd Alle ondernemers zijn benaderd, waarbij de situatie met betrekking tot reclame niet op orde was. In goed overleg is de situatie meteen op orde gebracht en nu kan begonnen worden met het uitvoeren van dit beleid voor rest van de stad. Dit wordt de komende jaren wel een langdurig en intensief traject.

De resultaten van de afvalscheiding in Nijmegen zijn nog niet definitief bekend maar liggen nog steeds in de stijgende lijn van de 72,9% afvalscheiding in 2016  (i.e 69% gescheiden aan huis en 3,9% nascheiding op de milieustraat). Daarmee liggen we nog steeds op koers  van onze doelstelling van 75% voor 2020. Papier containers en alle verpakkingen in de Plastic Hero-zak geven dit resultaat. Wel komt er landelijk overigens ook steeds meer aandacht voor de beperkingen van het uitsorteren en recyclen van de verschillende soorten gescheiden ingezamelde plastics.
De goede resultaten op het gebied van afval in Nijmegen worden bewerkstelligd door het betalen voor restafval en het bieden van een goede service verlening op de inzameling. In 2017 is een flinke stap hierin gezet door het invoeren van een (tarief-)pasjes systeem op ondergrondse restafval containers. Daarmee hanteren we ook hier de financiële prikkel van ‘de vervuiler betaalt’ en wordt men gemotiveerd tot afvalscheiding. In het verlengde daarvan is een plan voor het invoeren van ondergrondse containers voor afvalinzameling in de binnenstad vastgesteld. Met de uitvoering van de implementatie daarvan is begonnen.

Ons College heeft besloten om voor vier jaar bij te dragen aan het project ‘Het Besiendershuis, huis voor de creatieve stad Nijmegen’. Dit heeft als gevolg dat het het Besiendershuis voor de jaren 2016-2019 behouden blijft met een culturele functie.
In 2017 is het Besiendershuis ingezet om meer ruimte te bieden aan de ontwikkeling van de creatieve stad Nijmegen.

In 2017 zijn de nodige voorbereidingen getroffen  en de benodigde vergunningen aangevraagd voor fase 3 van de renovatie . Deze bestaat uit het renoveren van de achterzijde en het  vernieuwen van het backstage-gedeelte.

NEC heeft tot 31 december 2019  een koopoptie, zodat zij een derde partij als koper voor het Goffertstadion kan zoeken die tegelijkertijd de belangen van NEC waarborgt. Deze koopoptie wordt nog ter goedkeuring voorgelegd aan de Europese Commissie. De Commissie bekijkt of de deal “staatssteunproof” is. Na voordracht van de partij heeft de gemeente de gelegenheid om de gegevens van de partij die wil kopen te screenen.

Vanaf 2015 heeft ons College  een structurele ondersteuning beschikbaar gesteld voor het voortbestaan van het Huis van de Nijmeegse geschiedenis. Het Huis heeft in 2017 gebruik gemaakt van de Mariënburgkapel.

Het gaat daarbij niet altijd om sport, maar ook om andere vormen van bewegen. Op dit gebied zijn er een groot aantal initiatieven ondernomen, waaronder de doorontwikkeling van de plannen voor het groene lint en de verbetering van bestaande en realisering van nieuwe sportaccommodaties.

Investeren in Sport
Met de Nota Buitensportaccommodatiebeleid, door de Raad eind 2017 vastgesteld,  geven wij een impuls aan de sport in Nijmegen. Het is voor het eerst dat wij de Nijmeegse buitensport systematisch geanalyseerd hebben en op grond daarvan beleidskaders aanbevelen, waarbinnen wij de komende jaren gaan werken op onze sportparken. Een heldere en breed gedragen probleemanalyse van de buitensportaccommodaties en het gebruik daarvan door de verenigingen is een belangrijke basis voor strategische keuzes en een plan van aanpak voor korte, middellange en lange termijn. Wij investeren concreet een kleine 3 miljoen euro in buitensportaccommodaties, zodat we sport in Nijmegen een kwaliteitsimpuls geven.

Samen Nijmegen in beweging krijgen en houden
Wij maken sporten en bewegen voor al onze inwoners mogelijk en motiveren hen te gaan bewegen en te sporten. Dit doen wij op vele verschillende manieren, bijv. door de inzet van buurtsportcoaches, ondersteuning van sportverenigingen en de beweging en Groen, Gezond en in Beweging. In het project ‘Bewegen, spelen & ontmoeten in de wijk’ werken we samen met Gezondheid, Onderwijs, Wijken en Openbare Ruimte om verschillende praktische zaken te stimuleren, zoals onder andere bewegend leren, openbare en groene speelpleinen, beweegroutes, KWIEKroutes,  ommetjes en ‘veldje verbindt’.

Rushhour

In 2016 hebben we met de Giro een sportevenement van wereldniveau in onze stad gehad. Met de Giro is een intensieve samenwerking opgestart met de provincie en andere Gelderse steden. Dit heeft ertoe geleid dat we in 2017  een mooie erfenis van de Giro hebben kunnen neerzetten: Rush Hour. Dit is een afvalrace van 60 minuten waar de Nederlandse top aan heeft deelgenomen. Hiermee heeft in 2017 een vernieuwend wielerevenement in onze binnenstad plaatsgevonden.

Dit project is succesvol opgepakt en afgerond. Alle vrijwilligers van VSA  hebben een contract getekend.

In 2017 is de bouw gestart van het Romeins Speellandschap in de Leemkuil. Dit zal een mooie impuls geven aan de aantrekkingskracht van deze stedelijke speeltuin. Vóór het nieuwe speeltuinseizoen 2018 zal de feestelijke opening plaatsvinden.  Het Speellandschap is mede door de inzet van Stichting Speeltuinbende volledig rolstoeltoegankelijk gemaakt.

In 2017 zijn  we  aan de slag gegaan met de volgende items:

• Uitwerken van een toekomstvisie voor onze vastgoedportefeuille en de wijk- en buitensportaccommodaties.
  Dit heeft al geleid tot enkele concrete vastgoedmutaties en mondt uiteindelijk in 2018 uit in een vastgoedportefeuilleplan.
• Via ontmoeten in onze wijkaccommodaties een instrument  bieden voor de versterking van de sociale cohesie in de wijk. Door het versterken van maatschappelijke functies in onze accommodaties en het leggen contacten met wijkbewoners wordt deze ontmoeting steeds meer gestimuleerd.
• Het maatschappelijk vastgoed in Nijmegen ondersteunt en faciliteert de gemeentelijke doelen en ambities. Dat kan door ruimte te bieden aan doelgroepen van alle programma’s. We noemen in dit kader de planvorming rond de kunstenaarsateliers in de Villanovastraat, het inzetten van het belastingkantoor  voor asielzoekers en de invulling van Groenewoudseweg 322 (oude Doornroosje).
• Doorgaan met de lopende investeringsprojecten zoals Asbestinventarisaties en -sanering, Toegankelijkheid en Duurzaamheid.
  Dit zijn langjarige trajecten, die steeds meer vruchten beginnen af te werpen.
• Een onderzoek starten naar de klimaatbeheersing en toegankelijkheid  van onze gebouwen.
  Dit doen we aan de hand van een pilot klimaatbeheersing in de Biezantijn. Als dit een succes blijkt wordt dit verder in onze accommodaties uitgerold.
• Een professionaliseringstraject op de inzet van onze vrijwilligers.
  Dit traject is in 2017 ter hand genomen.
• Een project voor  zelfbeheer starten in wijkaccommodatie(Wijkatelier Lindenholt (Zellersacker))
  Dit project zal in 2018 worden voortgezet. Na intensieve besprekingen met de Stichting Wijkatelier is ervoor gekozen dat de Gemeente verantwoordelijk blijft voor verhuur en eigenaarsopgaven, maar dat de wijkbewoners invulling geven aan ontmoetingsactiviteiten in de gemeenschappelijke ruimte.

De toegankelijkheid van o.a. wijkcentrum Daalsehof, Burghardt en de Ark van Oost is verbeterd.
Wijkcentrum Burghard is bovendien verbeterd door het plaatsen van een nieuwe keuken en door het aanpassen van de indeling. Verder is de klimaatbeheersing in het de Biezantijn verbeterd. Met het oog op de inzet van de beheerders in alle panden is het alarmsysteem en sleutelbeheer van de grote wijkaccommodaties uniform gemaakt. Verder zijn in verschillende wijkcentra de toiletten gerenoveerd (o.a. Klokketoren, dependance Klif, Heseweide  en Hatert).

Nu de woningbouwontwikkelingen in het Waalfrontgebied (ten zuiden van de Waal) gestaag vorderen zijn er ook grote stappen gezet bij het ontwikkelen van het Cultureel (NYMA-)Kwartier, pal ten westen van de Stadsbrug. Belangrijke elementen daarbij zijn de tijdelijke vestiging van de skatehal Waalhalla en het overige deel van het voormalige CP Kelco-perceel en de Cultuurspinnerij in het voormalige VASIM-pand. Om het gebied duurzaam volgens de in het bestemmingsplan vastgelegde uitgangspunten te ontwikkelen is gekozen voor een proces waarin de verschillende stakeholders een rol krijgen. In september 2017 is de gebiedsvisie door de gemeenteraad vastgesteld. Hierin is gekozen voor behoud van de industriële sfeer van het gebied en herinrichting van de openbare ruimte. Het gebied wordt organisch ontwikkeld door het Ontwikkelteam NYMA met daarin een kwartiermaker die in opdracht van de gemeente samen met ondernemerscoöperatie NYMA en de gemeente start met onder andere het opstellen van selectiecriteria voor toetreding en de programmering van tijdelijke initiatieven.
De 500.000 euro die opgenomen is voor de gezamenlijke huisvesting van Cultuurspinnerij en destijds het Vrijheidsmuseum wordt ingezet om een deel van de kosten voor de renovatie van de Vasim te dekken.

De gevelplaten en het dak van de Jan Massinkhal zijn in 2017 aangepast en de renovatie van sporthal Meijhorst is gestart. Deze revitalisering leidt tot een kwaliteitsimpuls voor deze hal.

We hebben het zelfbeheer van zwembad Dukenburg vorm kunnen geven en de mogelijkheden bij  wijkatelier Lindenholt onderzocht.

In 2017 hebben we verder gewerkt aan de volgende activiteiten in het kader van de Omgevingswet:

• Samen met bedrijven, omwonenden en de gemeente Beuningen hebben we een eerste streefbeeldennotitie voor TPN-West opgesteld. Deze wordt nu samen met alle betrokkenen verder gebracht tot een gebiedsvisie.
• Voor het omgevingsplan Radboud hebben we een beleidsanalyse opgesteld en samen met de partners werken we nu aan een gebiedsvisie. Ook is er een groot participatietraject met de buurt gestart.
• We zijn gestart met het maken van een ontwikkelagenda Dukenburg als voorbereiding op een omgevingsplan voor dit stadsdeel.
• We zijn gestart met de voorbereidingen voor de Omgevingsvisie;
• We hebben een regionaal ambtelijk samenwerkingsoverleg waarin we onze implementatie op elkaar afstemmen;
• We hebben de ODRN gevraagd om een nieuw dienstverleningsconcept te ontwikkelen en  we werken aan de invoering ervan;
• We werken aan het gereed maken van onze ambtelijke organisatie op de thema’s cultuur, informatiemanagement, proces en financiën.

We hebben verder gewerkt aan de regionale beleidsambities zoals vastgelegd in het bestuursakkoord. We hebben de voorbereidingen getroffen voor het ambitiedocument Vossenpels . We hebben het eerste jaar van het Rivierpark in overleg met betrokken partners, bewoners en bezoekers  geëvalueerd en afspraken gemaakt met het Rijk over het beheer.  We hebben achttien bestemmingsplannen aan de raad ter vaststelling aangeboden,  één projectafwijkingsbesluit en  twee beheersverordeningen.

Het aantal bouwaanvragen is  in 2017 ongeveer gelijk gebleven met 2016, waarbij het aantal ‘grote aanvragen’ fors minder is. Hieronder gaan we daar nader op in. In 2017 zijn de bouwtaken via outputfinanciering gerealiseerd. Dit betekent dat er wordt afgerekend per behandeld product. De ODRN ontwikkelt nu door naar een outcome model.  Daarbij sturen we intensiever op een klantvriendelijke dienstverlening die aansluit bij de manier waarop we de Omgevingswet in onze stad willen implementeren.
Het toezicht en de handhaving zijn belangrijke publieke taken vanwege de voortdurende zorg en verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de bebouwde omgeving. Dit geven we vorm door actief te controleren op kwaliteit en veiligheid tijdens de bouw, het actief opsporen van illegale activiteiten en het reageren op (woning)klachten. We zetten daarbij in op risicogestuurd handhaven en hebben de benodigde beleidsaanpassingen daartoe voorbereid.

Met het Beleidskader Integrale Veiligheid 2016-2018 hebben we afgesproken de gemeentelijke regie bij veiligheidsvraagstukken die zich op straat-, buurt- en wijkniveau aandienen te versterken. Dit gaat zijn beslag krijgen in de Veiliger Wijkteams nieuwe stijl. Tevens is met het beleidskader afgesproken dat we gaan investeren in onze informatiepositie, zodat tijdig en gericht optreden mogelijk is voordat een veiligheidsprobleem ontstaat of escaleert: intelligence op het veiligheidsdomein. Een ander belangrijk onderwerp is de doorontwikkeling van het Veiligheidshuis, waarbij we aan de slag gaan met de resultaten uit de rendementsanalyse die begin 2016 is opgeleverd. Ook de preventieve aanpak van radicalisering is de komende jaren een belangrijk thema. In onderstaande per thema een korte toelichting.

De investering in (gemeentelijk) intensief casemanagement blijkt een belangrijke sleutel tot succes in complexe casuïstiek. Daarnaast blijkt dat casemanagement tevens een relatief goedkope interventie is die voor de cliënt ook nog meerwaarde heeft. Inzet van intensief casemanagement is dus doelmatig en kosteneffectief.  Daarom hebben we in 2016 een start gemaakt met het project Casemanagement, een implementatietraject om de taken en de houdingsaspecten die vanuit onze visie van belang zijn ook in de dagelijkse praktijk te laten landen. Inmiddels zijn we dit jaar gestart met een Meerjarenplan 2017-2020 om de ingezette koers en visie vast te houden.

Op het fysieke veiligheidsdomein leggen we veel nadruk op het bevorderen van naleefstrategieën. Die kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de reductie van de gevolgen van incidenten. Met de vorming van de regionale brandweer en van de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) is krachtig geïnvesteerd in kosteneffectiviteit (VRGZ/brandweer) en kwaliteit van de vergunning‐ en handhavingsprocessen (ODRN). Op basis van de Stadsvisie 2020 zijn we op het fysieke veiligheidsdomein de uitdaging aangegaan om meer te handelen vanuit het vertrouwen in de burger. Een beter risicobewustzijn, meer eigen verantwoordelijkheid en als gevolg daarvan een (pro)actief naleefgedrag zijn de ankers voor het voorkomen van incidenten.

Intelligence gaat om het analyseren en duiden van gegevensbestanden (“big data”) om fenomenen en achtergronden in beeld te kunnen brengen met als doel de strategische en tactische informatiepositie van de gemeente en zijn partners te versterken. Twee belangrijke producten zijn de dashboards veiligheid en fenomeenanalyses. Door middel van de dashboards veiligheid, waarvan de eerste versie gerealiseerd is in de zomer van 2017, brengen we op een snelle en interactieve manier het veiligheidsbeeld van de gemeente Nijmegen op stadsdeel- en wijkniveau in kaart. De fenomeenanalyses geven ons daarnaast de mogelijkheid om voor specifieke fenomenen verdiepende analyses en aanpak op maat te ontwikkelen. In 2017 is een fenomeenanalyse uitgevoerd naar slachtofferschap van cybercrime. Met de resultaten daarvan willen we in 2018 investeren in een preventie-aanpak in het kader van maatschappelijke  awareness.

Eind 2014 zijn we gestart met de aanpak van radicalisering en terrorisme. Begin 2015 heeft dit geleid tot een casustafel in het Veiligheidshuis. Voorts hebben we ook in 2017 weer met succes een beroep kunnen doen op de additionele Rijksmiddelen ter versterking van de veiligheidsketen bij de lokale, integrale aanpak tegen jihadisme.

Evenals in voorgaande jaren lag in 2017 onze inzet op 3 speerpunten:

1. Duiding, kennis en analyse ten aanzien van radicalisering.
2. Het voorkomen van nieuwe aanwas.
3. Het bevorderen van de sociale stabiliteit op buurt- en wijkniveau.

Met de vorming van de Veiliger Wijkteams nieuwe stijl sluiten we een ontwikkeling af, waarbij de regie op lokale veiligheidsvraagstukken nadrukkelijk bij de gemeente komt te liggen. In april 2017 zijn we gestart met 8 Veiliger Wijkteams voor de hele stad. De teams staan vooral ook in het teken van informatiegestuurd werken, omdat de dashboards veiligheid belangrijke instrumenten vormen om veiligheidsproblematiek te duiden en te prioriteren.

In beide wijken wordt gewerkt aan een integrale gebiedsvisie en toekomstagenda, in Dukenburg in combinatie met een pilot voor de omgevingswet.

Elke Nijmeegse wijk heeft zijn eigen identiteit met de daarbij horende kansen en opgaves. Deze zijn terug te lezen in de Wijkaanpakprogramma’s (WAP). Een WAP wordt gemaakt in samenwerking met bewoners en wijkpartijen en is dus niet alleen gebaseerd op statische gegevens en professionele visies maar juist ook op de beleving van inwoners. In 2017 zijn er nieuwe WAP’s gemaakt of geactualiseerd  voor: Wolfskuil, Heseveld, Hees en Hatert.

We noemen hier een aantal aansprekende resultaten:

• 240 bewoners initiatieven, afkomstig uit alle stadsdelen,  ondersteund met subsidies variërend van  bouwdorpen, wijkevenementen (wijkfestivals) en ontmoetingsactiviteiten (straatfeesten, markten/braderieën) tot wijkmedia (wijkbladen, websites) en wijkvertegenwoordiging (wijkraden, bewonersplatforms). 
• Wijknetwerken  gepositioneerd en afspraken gemaakt over  aanpak van overlast: afvaloverlast, kamerverhuuroverlast, jongerenoverlast, drugsoverlast.
• Bijdragen geleverd aan beleid  en beleidsuitvoering waaronder: opdracht verlening W2, evenementenbeleid, start en inbedding veiligerwijkteams,  project versterking wijkgerichte sturing sociaal domein, start pilot uitvoeringsregie jeugd Bindkracht 10: Hatert en Dukenburg.
• Per wijk is een eerste begin gemaakt met een welzijnsagenda, dit gebeurt in nauwe samenwerking van het zgn.  vierhoeksoverleg  (STIP, SWT, opbouwwerk en wijkmanager).
• Een aantal publieke ondernemingen/ bewonersbedrijven  ondersteund zoals: verplaatsing van hobbycentrum oost, wijkatelier Lindenholt wordt wijkcentrum, Wijkfabriek in de Wolfskuil is verhuisd, gratis2dekansje Dukenburg, opstart wijkplaats BUUR in Brakkenstein , opdracht ontmoeting aan All inclusive in Noord, Social sofa bij de Notenhout.
• Ondersteunen van wijkraden/ platforms/ wijknetwerken zoals o.a. het initiëren en verbreden van bewonersinitiatieven in Oost, de variantenstudie Laan van Oost-Indië, bewonersplatform centrum, project positieve gezondheid Hatert, het Willemskwartier aangaande  het jubileumjaar.
• Input geleverd  bij ontwikkelingen in de wijken en de organisatie van participatie en communicatie van bewoners/ partners bij die nieuwe ontwikkelingen in:   de vier wijken m.b.t. West wil (krijgt) groene buffer, ontwikkeling tussenruimte Octaaf en Schalmei in Grootstal/Hatertse Hei herstructurering Kolping, oude schoolterreinen vlierstraat in oost,  voetbalclub SCH, Hof van Holland, grote boel, Vossepels, herinrichting Waalkade, toekomstvisie valkhofkwartier, toekomstvisie tweedewalstraat/ Vlaamsegas, Orangerie Dukenburg, Doekenborg, Hatert.
• Wijkenfestival in voormalig Mondial college Dukenburg: 500 bezoekers, 50 standhouders, 8 wijkoptredens.

Het afgelopen jaar is planmatig gewerkt aan het onderhoud, en waar nodig de vervanging van speeltoestellen, waarbij ook de mogelijkheden van natuurlijk spelen in de openbare ruimte zijn gebruikt. In het project ‘ bewegen, spelen en ontmoeten in de wijk’ werken we samen met de programma’s Gezondheid, Onderwijs, Sport en Openbare Ruimte  aan de uitvoering van een gemeenschappelijke beweegagenda  met de onderdelen:

-       bewegend leren op scholen (20 scholen),

• openbare en groene schoolpleinen (10 scholen),  
• beweegroutes (o.a. Lindenholt),  
• KWIEKroutes  voor senioren (in Hatert,  Brakkenstein, Hazenkamp, Lent),
• actualisatie  ommetjes (30 ommetjes)  
• ‘veldje verbindt’.

In 2017 zijn de verordening voor de blijverslening en actualisatie van het planningskader wonen met zorg voorbereid. Het creëren van de mogelijkheid tot het aangaan van een ‘Blijverslening’ vergroot de keuzevrijheid voor onze senioren bij het levensloopgeschikter maken van hun woning. Met name voor senioren die problemen ondervinden bij financiering hiervan. Het planningskader is samen met woningcorporaties en zorginstellingen voorbereid en geeft het beleidskader weer voor het plannen van toekomstige huisvesting voor ouderen. Besluitvorming over de blijverslening en het planningskader vindt begin 2018 plaats.

Er zijn in 2017 42 woningen met zorg opgeleverd (nieuw Doddendaal). Minder dan de beoogde 100 vanwege de langere ontwikkeltijd die nodig was voor overleg met bouwers en zorgpartijen. Er is geen sprake van afstel, maar van latere oplevering van projecten. De taakstelling van de huisvesting van asielzoekers met een status is ook in 2017 gerealiseerd; corporaties hebben 228 vergunninghouders gehuisvest in 99 woningen. De taakstelling is hiermee bijna gehalveerd vergeleken met 2016. Voor nadere informatie over dit onderwerp verwijzen we naar het programma Zorg en Welzijn.

In 2017 is het project Bewust Wonen verder uitgerold. We zien hierbij dat de doelgroep is verschoven van vitale naar kwetsbare ouderen. Er wordt daarom informatie, advies en ondersteuning op maat geboden met als uiteindelijk doel een passende woonsituatie die zowel veilig, overzichtelijk en vertrouwd is.

Sinds april 2016 kunnen er mantelzorgurgenties worden aangevraagd in Nijmegen. In 2017 zijn er hiervoor 34 aanvragen geweest. In 2018 evalueren we de regeling, inclusief monitoring van het aantal gehonoreerde of afgewezen aanvragen.

We zijn in 2017 doorgegaan met het ondersteunen van de Huurteams Nijmegen, zodat zij huurders die meer huur betalen dan wettelijk toegestaan kunnen blijven helpen. Daarnaast zijn we gestart met het onderzoeken van de haalbaarheid van de herintroductie van een gemeentegarantie voor woonverenigingen.

Voor drie gebieden (Teersdijk, Ackerbroekweg en een aantal straten in Zwanenveld) waar de leefbaarheid onder druk staat hebben we goedkeuring gevraagd en gekregen van de minister gekregen om selectief woningen toe te wijzen, op basis van Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek (de “Rotterdamwet”).

Op 19 december 2017 zijn nieuwe beleidsregels kamerverhuur vastgesteld. Deze Beleidsregels omzetting en onttrekking van zelfstandige woonruimte Nijmegen 2018 A zijn een uitwerking van de eerder vastgestelde Beleidsnotitie Kamerverhuur. Dat beleid bestaat uit drie met elkaar samenhangede sporen: scherpe vergunningsvoorwaarden en vergunningsverlening, actieve aanpak van illegaliteit en oppakken en afhandeling van meldingen over overlast van kamerverhuur. Januari 2018 starten we met de uitvoering van het nieuwe kamerverhuurbeleid.

In 2017 zijn er 44 startersleningen verstrekt. Dit is bijna een halvering ten opzichte van het gemiddelde aantal in de afgelopen vijf jaren. Ook landelijk is er sprake van een daling van het aantal startersleningen; het beeld komt ook overeen met de ervaring van voor de crisis op de woningmarkt. Woningen worden weer snel verkocht aan kopers die geen starterlening nodig hebben en er is een opdrogend (nieuwbouw)aanbod voor koopstarters. Dit geeft ons aan dat ondersteuning van starters juist nu belangrijk is en we, binnen de financiële mogelijkheden, door blijven gaan met het verstrekken van startersleningen.

Eind 2017 hebben we de prestatieafspraken met de woningcorporaties en huurdersorganisaties geactualiseerd en voor de periode 2018 – 2023 getekend. Daarmee blijven we samen met onze partners in de stad uitvoering geven aan een groot deel van de opgaven uit de Woonvisie. We hebben afgesproken dat we de sociale voorraad uitbreiden met 1.000 woningen tot 2025, zodat er voldoende betaalbare huurwoningen zijn. Corporaties verduurzamen flink met als doel een CO2-neutrale woningvoorraad. De sociale woningvoorraad wordt levensloopgeschikter gemaakt, we werken samen aan goede woon- en zorgbegeleiding in de wijk en aan het vroeg signaleren van schulden. Jaarlijks monitoren en actualiseren we de afspraken, zodat we continu invulling blijven geven aan samen werken aan de stad.

In 2017 zijn er weer meer woningen opgeleverd: 1.550 woningen. Een recordaantal in deze eeuw. Belangrijk want de vraag naar woningen is erg groot. In de crisis werd er weinig gekocht en verkocht. Mensen stelden de koop uit. Omdat het economisch beter gaat komt de woningmarkt weer op gang. Zo sterk zelfs dat de markt overkookt en opdroogt. Er staan nauwelijks nieuwbouwwoningen te koop, ondanks dat er zoveel is gebouwd. In de Waalsprong (afronding Nijland, Laauwik en Vossenpels Zuid en met name Grote Boel) en het Waalfront (Handelskade en Batavia) samen zijn ongeveer 1.000 woningen opgeleverd. Van de opgeleverde huurwoningen is ongeveer de helft sociaal.
Voor concrete invulling van toekomstbestendige, gevarieerde wijken hebben we in het programma Grondbeleid voor sociale huur (Molukkenstraat) en voor het toevoegen van middeldure huurwoningen middelen gereserveerd.  Om ook de komende jaren de juiste woningen op de juiste plek te blijven bouwen is in 2017 een nota woningbouwprogrammering voorbereid.

Aanpak onrechtmatigheid en fraude bij PGB Beschermd Wonen
In 2017 hebben wij gericht onderzoek gedaan naar signalen over kwaliteit en fraude bij zorgaanbieders. Bij één zorgaanbieder heeft dit geleid tot een formele aangifte bij de politie en beëindiging van de inzet van PGB bij deze aanbieder voor Beschermd Wonen. We hebben ervoor gezorgd dat continuïteit van zorg kon worden gegarandeerd voor de betrokken cliënten.

Beschermd Wonen: aan de slag om mensen met psychiatrische problematiek zoveel mogelijk zelfstandig te kunnen laten leven
In 2017 hebben we het regionale meerjarig beleidsplan Opvang en Beschermd Wonen "Samen Dichtbij!" vastgesteld. Een beleidsplan waarin wij de ambitie formuleren om te komen tot een meer wijkgerichte ggz om ook mensen met een (ernstige) psychiatrische aandoening zo lang mogelijk (begeleid)zelfstandig thuis te laten wonen. Als onderdeel van dit plan zijn wij met aanbieders Beschermd Wonen in gesprek over de afbouw van het aantal intramurale plekken richting 2020 en opbouw van de ambulante dienstverlening. ‘Wonen met Perspectief’ op Doddendaal is daar een goed voorbeeld van. Trots zijn wij op het feit dat onze landelijke lobby voor de overheveling van de Wlz-cliënten naar de Wmo is geslaagd. Voor de 42 cliënten die zijn overgekomen hebben wij (grotendeels) compensatie mogen ontvangen. De wachtlijst voor Beschermd Wonen is voor het eerst echt goed in beeld gekomen door het oprichten van een ketenoverleg beschermd wonen. De wachtlijst blijkt ook redelijk stabiel zo'n 60 - 70 personen en de mensen die erop staan, staan hier ook vaak op met een specifieke reden. Dit neemt niet weg dat wij juist ook in het kader van de ambulantisering en het voorkomen van instroom verder zullen streven naar het verkorten van de wachtlijst.

Cliënten tevreden over zorg en ondersteuning

De bekendheid met Stips en sociale wijkteams onder de bevolking is dit jaar voor het eerst gemeten in de Stadspeiling. Ruim 55 tot 60% van de Nijmegenaren is nog volledig onbekend met beide. Ruim 20% heeft er wel van gehoord, iets minder dan 20% zegt redelijk of goed op de hoogte te zijn.  

In 2016 en 2017 zijn er onder de cliënten van Wmo en jeugdhulp cliëntervaringsonderzoeken gehouden. In het algemeen is er sprake van een positief beeld. Bij verreweg de meeste vragen geeft tweederde tot driekwart van de respondenten een antwoord waaruit tevredenheid blijkt. Dat geldt voor vragen over het proces, zoals de contacten met professionals (Sociaal Wijkteam, huisarts, school etc.), het keukentafelgesprek, de informatievoorziening en de mate waarin men serieus werd genomen. Het rapportcijfer voor het regelen van de ondersteuning was in 2017 6,9 bij de ondervraagde Wmo-cliënten, 6,8 bij de jeugdhulpcliënten van 15 en ouder en 7,4 bij de ouders van de cliënten tot en met 14 jaar.

De tevredenheid geldt ook voor de kwaliteit van de hulp. Wmo-cliënten gaven in 2017 een gemiddeld rapportcijfer van 7,5 voor de ondersteuning die men heeft gekregen. Het rapportcijfer  bij de jeugdhulp in 2017 is evenzo positief: 7,9 bij de ouders van de groep tot en met 14 jaar en 7,2 bij de jongeren van 15 jaar en ouder.

Cliënten tevreden over schoon en net huis

Cliënten blijken in 2017 vrijwel net zo tevreden over de huishoudelijke hulp als de afgelopen periode. De werkwijze ‘schoon en leefbaar huis’ is nu een jaar geïmplementeerd. Deze resultaten laten zien dat de beleidswijziging geen invloed heeft gehad op de kwaliteit en waardering van de huishoudelijke hulp in Nijmegen. In de afgelopen periode zijn er ruim 3.000 kantelgesprekken gevoerd. Hiervan hebben 50 klanten zich gemeld omdat ze niet tevreden waren over het gesprek of zijn door de zorgaanbieder bij ons gemeld met de melding dat de klant niet akkoord is gegaan.

In Nijmegen bieden wij inwoners met een lager inkomen een Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering (CAZ). Vanaf 2015 hebben we enkele aanpassingen rondom de CAZ doorgevoerd: de pakketten zijn uitgebreid, de gemeentelijke premiebijdragen zijn verhoogd en de inkomensgrens is verhoogd van 110% naar 130%. Door de uitbreiding van de pakketten kan men zich bijvoorbeeld ook laten verzekeren voor de eigen bijdragen Wmo van het CAK en het eigen risico. Op deze manier komen we, ondanks de afschaffing van enkele landelijke regelingen (WTCG en CER), een groot aantal mensen financieel tegemoet in de hoge zorgkosten. Het aantal deelnemers van de CAZ is sinds de uitbreiding in 2015 gestegen van 6.400 naar ruim 11.000 deelnemers in 2017. Dit brengt voor de gemeente hogere kosten met zich mee.

Gemeenten kunnen op bepaalde punten afwijken van de landelijke rekensystematiek. Nijmegen heeft ervoor gekozen om de inkomensgrens voor de lage eigen bijdrage op te trekken tot de het inkomen dat hoort bij de zorgtoeslaggrens, zodat de lage eigen bijdrage voor een grotere groep geldt. Daarnaast hebben we de eigen bijdrage voor begeleiding en dagbesteding gemaximeerd op € 20 euro per uur of dagdeel, terwijl veel andere gemeenten de volledige kostprijs als maximum aanhouden. Tot slot geldt voor arbeidsmatige dagbesteding geen eigen bijdrage en is er de mogelijkheid om via de regieteams zorgmijders vrij te stellen van de eigen bijdrage. Per saldo hebben wij geen signalen ontvangen dat in de Wmo sprake is van zorgmijding als gevolg van een (te) hoge eigen bijdrage.

Pilots Jongerenwerk Hatert en Dukenburg gericht op ondersteuning jongeren richting school, werk en ondersteuning
In  2017 zijn met uitvoerders als HIL & Tandem en Futsal Chabbab nieuwe afspraken gemaakt over de uitvoering van het jongerenwerk. De belangrijkste ontwikkeling is de start van de pilots procesregie in Hatert en Dukenburg in oktober 2017. Deze zullen voor de duur van een jaar operationeel zijn. In de pilots wordt de inzet van partners die verschillende vormen van jongerenwerk aanbieden doordacht met elkaar verbonden en integraal ingezet. Ook willen we op basis van deze pilots een afwegingskader jongerenwerk ontwikkelen voor de hele stad inrichten.
Tevens is in 2017 een zestal impulsprojecten voor jongeren gestart in Dukenburg met een looptijd van één jaar. Deze  projecten, gefinancierd uit middelen die voorheen bestemd waren voor JC Staddijk, worden door diverse partijen uitgevoerd. De doelgroep bestaat uit kwetsbare jongeren uit de wijk van 16 tot 23 jaar die niet via de reguliere kanalen van het jongerenwerk worden bereikt. De projecten zijn gericht op een terugkeer naar kwalificerend onderwijs, toeleiding naar de arbeidsmarkt en de aanpak van schuldenproblematiek.

Meer expertise jeugdhulp op vindplaatsen en bij de sociale wijkteams beschikbaar

In 2017 hebben we de innovatieprojecten “De School als vindplaats” en “Passende kinderopvang” gecontinueerd. Daarnaast zijn we gestart met het innovatieproject Specialistische of Praktijk Ondersteuner Jeugd GGZ voor de huisarts (SOH/POH).
Door de inzet van een Specialistische of Praktijk Ondersteuners J-GGZ bij huisartsen en ook jeugdartsen wordt minder vaak en indien nodig meer gericht verwezen naar de basis- en specialistische J-GGZ. In 2017 zijn we gestart in 4 huisartsenpraktijken in de wijken Dukenburg, Lindenholt, Centrum en Oud West.

In 2017 hebben we gestuurd op een betere selectie op de toegang tot specialistische zorg, expertisevergroting bij de sociale wijkteams en het opzetten van een stadsbreed team jeugd.  Dit team bestaat uit jeugdwerkers die expertise hebben op het gebied van  jeugd en veiligheid en complexe casuïstiek. Vanuit dit team worden de jeugdmaatschappelijk werkers in de SWT’s ondersteund. In 2017 zien we nog geen effecten van onze inspanningen op de instroom naar jeugdhulp. Integendeel, het aantal kinderen in zorg neemt toe. Dit is deels een effect van het eerder “vinden” van kinderen (de zogenoemde boeggolf).

Extra activiteiten gezondheidsondersteuning voor kwetsbare groepen
Er is uitvoering gegeven aan de Beweegagenda, waarmee in onder andere Lindenholt en Hatert beweegroutes (fitroute / kwiekroute) zijn gerealiseerd. Voor kwetsbare groepen met (een verhoogd risico op) gezondheidsachterstanden hebben we extra activiteiten gerealiseerd, zoals Beweeg je fit; een beweegprogramma voor kinderen met obesitas in Lindenholt, Hatert, Nijmegen-West en Dukenburg.  Daarnaast zijn we gestart met het project Voorzorg, waarin kwetsbare jonge moeders extra worden begeleid rond opvoeding en gezondheid en het project laaggeletterdheid en gezondheidsvaardigheden. Met een brede bijeenkomst van diverse partijen is een start gemaakt met de aanpak van gezondheidsbevorderingen bij migranten en zijn er gezondheidsactiviteiten en - voorlichting georganiseerd voor statushouders.

Kinderen en volwassenen doen een groter beroep op specialistische begeleiding in de thuissituatie
In 2017 is de inzet van specialistische begeleiding bij zowel jeugd als volwassenen toegenomen ten opzichte van 2016. Uit onze analyse blijkt dat hieraan een aantal oorzaken ten grondslag liggen. Ten eerste is het aantal Wmo-voorzieningen toegenomen door veranderingen in de keten, o.a. strenge criteria voor toegang tot de Wet Langdurige Zorg (WLZ) , voorliggend aan de Wmo en kortere opnames GGZ vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw). Daarnaast zien wij dat door toename in het aantal aanmeldingen de wijkteams nog te weinig zijn toegekomen aan het zelf leveren van kortdurende ondersteuning of maatschappelijk werk en niet altijd goed zicht hebben op voorliggende voorzieningen of deze nog ontoereikend zijn voor specifieke doelgroepen, bijvoorbeeld anderstaligen. Verder bleek dat de zorg dichterbij is en het aanbod zelf ook een grotere vraag schept, mede door het grote aantal aanbieders.
Sommige aanbieders bieden alleen specialistische begeleiding aan, wat afschalen door het moeten wisselen van aanbieder bemoeilijkt. Middels de nieuwe contractering zorg 2018 en het interventieplan fase 2 nemen wij maatregelen naar aanleiding van deze analyse.

Jeugdbudget ontoereikend voor jeugdzorg met verblijf

We constateren een stijging in gebruik van zorgvormen J-LVB. In 2017 hebben we, samen met betrokken zorgaanbieders, SWT en GGD onderzocht een analyse uitgevoerd op deze sterke stijging. Om deze stijging om te buigen, denken we aan het vergroten van de expertise van verwijzers, nivellering van tarieven voor reguliere en specialistische begeleiding, aanscherping van onze eisen aan zorgaanbieders (maximering duur, afschaling), meer inzet van Passende Kinderopvang (PKO). Deze maatregelen worden in 2018 verder uitgewerkt.

Ook de instroom naar jeugdhulp met verblijf neemt toe. We zien hier nog geen effecten van meer selectie en vroeginterventie of van het sneller afronden van verblijf. We  spraken met aanbieders af dat zij met cliënten vanaf het moment van opname gerichter werken aan tijdige afronding van zorgtrajecten. Verkorten van  het verblijf is één van de prestatie indicatoren waarop wordt gemonitord. Daar verwachten we in 2018 de eerste rapportages over te kunnen doen.

Daarnaast maken we ambulante gezinsbehandeling voor jeugdigen met ernstige en meervoudige problemen beter beschikbaar. Deze behandelingen zijn  een alternatief is voor verblijf en maken een snellere terugkeer naar de thuissituatie mogelijk. In de praktijk wordt er nog weinig van deze mogelijkheden gebruik gemaakt. De kennis over deze behandelingen moet nog verbeteren. Ook pleegzorg als alternatief voor jeugdhulp met verblijf wordt onvoldoende ingezet. Er is gericht actie ondernomen om meer pleegouders te werven.  
In het casusoverleg jeugdhulp met verblijf beoordelen aanbieders gezamenlijk welke zorg het best bij de vraag past. Dit heeft tot gevolg dat er vaker wordt gekozen voor alternatieven voor verblijf  in  een instelling. Dit werkt dus kostenbesparend.

Veilig Thuis Gelderland Zuid kende een moeizame start in de regio Gelderland Zuid. Het verscherpt toezicht is in april 2017 opgeheven. Daarnaast heeft op 4 juli stap 2 van de inspectietoetsing plaatsgevonden. Het resultaat van de toetsing is positief (“Voldoende”). Met de bestuurlijke samenwerkingsafspraken is een goede basis gelegd voor de verdere samenwerking tussen Veilig Thuis en de sociale wijkteams.

In 2017 is gestart met de uitvoering van het regionale uitvoeringsprogramma en de lokale aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het vergroten van de deskundigheid van het sociaal wijkteam op het gebied van huiselijk geweld en kindermishandeling en het versterken van de kwaliteit van Veilig Thuis, het starten met een zorgcoördinator mensenhandel en een business case aanpak vechtscheidingen. Daarnaast zijn er activiteiten ondernomen in het kader van preventie en signalering van ouderenmishandeling en in het bijzonder daarbinnen ook betreffende het thema ouderenmishandeling. In Nijmegen is daarnaast o.a. gestart met een pilot voorzorg als preventief instrument binnen de jeugdgezondheidszorg en is er een convenant gesloten met afspraken over de aanpak kindermishandeling tussen het onderwijs, zorgaanbieders en de gemeente.

Gericht maatwerk voor vluchtelingen gerealiseerd
In 2017 is in samenwerking met allerlei betrokken partners in de stad het actieplan ‘Status en dan..?’ integratie vergunninghouders 2016-2018 tot uitvoering gebracht. Met dit actieplan is beoogd een beleidsinvestering te realiseren om de inburgering van de hogere instroom vergunninghouders in goede banen te leiden.
Concreet is in 2017 hiervoor de pilot “trajectregie” gestart, waarbij ruim 200 statushouders na afloop van de eerste kennismaking in Nijmegen in traject zijn genomen onder leiding van Vluchtelingenwerk Oost Nederland (VWON), Het Inter-lokaal/Tandem en Bureau Wijland. Sinds het najaar 2017 zijn de Participatieverklaringstrajecten verplicht voor alle inburgeraars. De taakstelling 2017 voor het huisvesten van 230 statushouders hebben we ruim gehaald.

Noodopvang uitgeprocedeerden en bed, bad en brood gecontinueerd
Ook in 2017 hebben wij 25 plaatsen noodopvang beschikbaar gesteld voor asielzoekers die een binding met Nijmegen hebben en in procedure zitten en daarnaast een voorziening voor bed, bad en brood.

Wachttijden burger bij sociale wijkteams in loop van 2017 genormaliseerd
In 2017 liepen de wachttijden in de sociale wijkteams op. Samen met Sterker sociaal werk hebben wij, met inzet van het gemeentelijke Leanteam, een grondige probleemanalyse uitgevoerd. Uit het onderzoek is gebleken dat de formatieve basis van de SWT's niet op orde is en dat door op een 10-tal punten slimmer en efficiënter te werken een efficiencywinst van 15-20% kan worden gerealiseerd.
Van mei tot en met augustus is een tijdelijk wachtlijstteam ingesteld, de formatie van de SWT’s  aangevuld op basis van het formatiemodel en er is binnen de organisatie van de SWT een stadsbreed team Jeugd opgezet dat complexe jeugdcasuïstiek oppakt. Van de beoogde efficiencyslag (doel 15-20%) is inmiddels 4-7% gerealiseerd.
Voorbeelden efficiencyslag:

- Het werkproces screening en aanmelding is opnieuw ontworpen.
- Het meest gebruikte formulier tussen sociale wijkteams en backoffice is sterk verbeterd.
- De registratie is verbeterd waardoor beter zicht is op de prestaties en een beter wachtlijstbeheer plaatsvindt.
- Teamleiders hebben inmiddels een hiërarchische positie waardoor zij meer sturingsmogelijkheden hebben.
- De beschikbare formatie is beter verdeeld over de 10 SWT’s
- De gemiddelde parttime factor is omhoog gebracht waardoor de verhouding directe-indirecte uren is verbeterd.

De huidige bezetting van de sociale wijkteams is gebaseerd op een gemiddeld aantal aanmeldingen van 688 per maand.  In de laatste maanden van 2017 bleek dit 25% hoger te liggen. Daarmee is de gemiddelde wachttijd weer opgelopen. Het totaal aantal aanmeldingen in 2016 was bijna 8.000, in 2017 bijna 10.000.

Vrijwilligersfonds succes in 2017
Het lopende vrijwilligersbeleid is dit jaar voortgezet. Er is veelvuldig gebruik gemaakt van het vrijwilligersfonds, een fonds om vrijwilligersinitiatieven te ondersteunen middels kleine budgetten. Verder is naar aanleiding van de maatschappelijke business case Maatjesprojecten een platform opgericht ter versterking van de inzet van vrijwillige maatjes,  met name maatjes bedoeld voor specifieke doelgroepen, en om de effecten van maatjesprojecten beter in kaart te brengen. Door de samenwerking tussen de verschillende deelnemers zijn in 2017 de koppelingen tussen een hulpvrager en een passend maatje sneller tot stand gebracht. De Vrijwilligerscentrale heeft zich dit jaar meer gericht op bemiddeling van bijzondere doelgroepen naar vrijwilligerswerk en werk: mensen met een psychiatrische, verslaving- en/of justitiële achtergrond.

Extra ondersteuning voor mantelzorgers gerealiseerd
De mogelijkheid tot aanvraag van het mantelzorgcompliment is in 2017 gecontinueerd en verhoogd naar een bedrag van € 200 per jaar. Ook hebben wij in 2017 uitvoering gegeven aan het “Initiatiefvoorstel Respijtzorg” door 3 pilots te starten: een specifiek bewustwordingsproject voor jonge mantelzorgers, concrete zorgondersteuning middels “de strippenkaart” en een maatjesproject voor en met oud-mantelzorgers.

Aanbod Ontmoeting en inloop in de wijk uitgebreid
In 2017 is in het Waterkwartier het concept “Goede dag” van start gegaan, waarmee een dagelijks gevarieerd activiteitenaanbod voor ouderen is gerealiseerd door samenwerkende instellingen. In 2017 telden de Hobbycentra tezamen ca 1.800 betalende cursisten, 65.000 bezoekers, 220 vrijwilligers. Ruim 500 mensen met een beperking vonden er een plek in het kader van de Wmo dagbesteding. Voor stadsdeel Oost is toegewerkt naar een grotere locatie, zodat er meer mensen gebruik van kunnen maken.
In 2017 hebben 12 migrantengroepen een subsidie ontvangen voor activiteiten als het organiseren van een open dag, ontmoetingsbijeenkomsten voor ouderen of voorlichting- en themabijeenkomsten over actuele onderwerpen. Ondersteuners van Tandem/Het Inter-lokaal hebben vooral nieuwe migrantengroepen begeleid bij het vormgeven van hun activiteiten. Daarnaast is er aandacht geweest voor de Stip als verbindende schakel in de wijk. In 2017 hebben de Stips tezamen circa 15.000 informatie- en adviesvragen beantwoord, met inzet van 150 vrijwilligers. Verder is in 2017 onderzocht onder welke voorwaarden Jimmy’s een jongerenstip kan worden. Hier wordt in 2018 verder gestalte aan gegeven.
Het RIBW en Ixta Noa hebben in 2017 gezamenlijk een verspreid aanbod van inloopvoorzieningen geboden voor mensen met GGZ problematiek. Ook hebben we de inloopvoorziening van het Leger des Heils in Nijmegen West ondersteund, evenals het Wijkatelier Lindenholt.  

Indicatievrij en voldoende ruim aanbod dagbesteding voor ouderen
Wij hebben vanaf 2017 de basisdagbesteding en gespecialiseerde dagbesteding voor ouderen samengevoegd tot één voorziening voor ouderen vanaf 65 jaar, waar ouderen zonder indicatiestelling terecht kunnen. Wij hebben met 13 zorgaanbieders subsidieafspraken voor 2017 gemaakt waarmee er tussen de 430 en 450 dagbestedingsplaatsen voor ouderen beschikbaar waren. De dagbesteding wordt op diverse locaties in de stad aangeboden. Daarnaast is er een ruim cultuurspecifiek aanbod voor mensen van niet-westerse komaf. Het aanbod was toereikend: in 2017 waren er geen wachtlijsten.

Fusie welzijnsinstellingen leidt tot duidelijkheid voor professionals
De afgelopen jaren hebben we ingezet op samenhang en samenwerking tussen de grotere welzijnsinstellingen, met als resultaat dat de partijen in 2017 zijn gefuseerd tot twee instellingen: Sterker sociaal werk en Bindkracht 10. Voor de professionals in het sociaal wijkteam betekent dit duidelijkheid over hun rol en positie en eenduidige aansturing. Daarnaast zien we bij Bindkracht 10 kansen om het voorveld steviger neer te zetten als voorliggende voorziening voor (tweedelijns)zorg. In 2017 heeft de zogenoemde vierhoek, bestaande uit de opbouwwerker, coördinator Stip, teamleider Sociaal wijkteam en wijkmanager, hierbij een belangrijke ontwikkelfunctie toebedeeld gekregen. Middels de raamovereenkomst blijven wij sturen op samenwerking tussen beide instellingen en in het grotere netwerk met andere partners.

Cultuursensitief werken verankerd in afspraken met welzijns- en zorgaanbieders
In 2017 hebben we de sturing op diversiteit en cultuursensitief werken in Welzijn en Zorg met volle kracht voortgezet. Zo hebben we de inkoopvoorwaarden van Wmo-maatwerkvoorzieningen en Jeugdzorg op het onderdeel cultuursensitief werken nog verder aangescherpt en het criterium zwaar laten meewegen bij de beoordelingen tijdens de inkoopprocedure van de ambulante begeleiding en dagbesteding voor 2018. In het kader van scholing en kennisoverdracht op het gebied van cultuursensitief werken zijn we ook in 2017 het “netwerk cultuur sensitief werken” blijven ondersteunen.
In 2017 hebben de grote uitvoerende organisaties in welzijn en gezondheid (Sterker sociaal werk, Tandem/Het Inter-lokaal, GGD) hun diversiteitsbeleid verder aangescherpt en vormgegeven, onder meer op het gebied van deskundigheidsbevordering/cultuursensitief werken en het werven en inzetten van ervaringsdeskundigen en sleutelfiguren uit verschillende migrantengemeenschappen en vluchtelingengroepen.